نمودار استخوان ماهی
نمودار استخوان ماهی چیست؟ ( fishbone diagram )
نمودار استخوان ماهی یک نمودار آماری است که برای نمایش توزیع احتمالی و تغییرات در یک فرآیند مورد استفاده قرار میگیرد. این نمودار معمولاً شامل یک محور افقی (محور x) که مقادیر مختلف یک متغیر مستقل را نشان میدهد و یک محور عمودی (محور y) که احتمال وقوع هر مقدار از متغیر وابسته را نشان میدهد. نام “استخوان ماهی” به دلیل شباهت شکل این نمودار با استخوان یک ماهی است که دو خط عمودی (یا دو راس) و یک خط متقارن به شکل واضحی را به نمایش میگذارد.
آموزش ساخت نمودار استخوان ماهی Fish bone
مولفههای رسم نمودار استخوان ماهی به همراه مثال کاربردی
نمودار استخوان ماهی برای موضوع “افزایش هزینهها در رستوران” را به شرح زیر میتوان ترسیم کرد:
- سر نمودار – این بخش مشکل اصلی را نشان میدهد: افزایش هزینهها در رستوران.
- استخوانهای اصلی – دستههای عمدهای که ممکن است علتها در آنها قرار بگیرند. مثالهایی شامل:
- هزینههای مواد اولیه
- هزینههای کارکنان
- هزینههای عملیاتی
- تغییرات در تقاضا
- قوانین و مقررات
- شاخههای فرعی- هر استخوان اصلی به شاخههای کوچکتری تقسیم میشود که جزئیات بیشتری درباره هر دسته ارائه میدهد:
- مواد اولیه میتواند شامل افزایش قیمت مواد، کمبود مواد در بازار، یا افزایش هزینههای حمل و نقل باشد.
- کارکنان ممکن است شامل افزایش دستمزد، کمبود نیروی کار ماهر، یا هزینههای آموزش باشد.
- عملیاتی میتواند شامل افزایش هزینههای انرژی، تعمیر و نگهداری، یا اجاره مکان باشد.
- تقاضا ممکن است به کاهش تعداد مشتریان یا تغییر در الگوهای خرید مشتریان اشاره داشته باشد.
- قوانین و مقررات میتواند شامل تغییرات در مالیاتها، قوانین کسب و کار ، یا مقررات بهداشتی باشد.
این نمودار به مدیران کسب و کار اجازه میدهد تا به طور واضح علتهای مختلفی که ممکن است به مشکل کمک کردهاند را شناسایی کنند و راهحلهای موثرتری برای حل آنها پیدا کنند.
مزایا و معایب نمودار استخوان ماهی
پس از آن که با تعریف نمودار استخوان ماهی آشنا شدیم و فیلم آموزش ساخت نمودار استخوان ماهی هم دیدیم ، بهتر است در مورد مزایا و معایب Fish bone diagram صحبت کنیم ، تا دید بهتری از نمودار استخوان ماهی داشته باشیم.
مزایای نمودار استخوان ماهی:
نمایش توزیع دادهها: نمودار استخوان ماهی به خوبی توزیع دادهها را نمایش میدهد و به کاربران کمک میکند تا الگوها و روندهای دادهها را به راحتی شناسایی کنند.
نمایش مقایسهای: این نمودار امکان مقایسه بین دو یا چند گروه یا متغیر را فراهم میکند و به کاربران اجازه میدهد تا تفاوتها و تشابههای میان آنها را بهبود بخشند.
قابلیت مقیاسپذیری: نمودار استخوان ماهی قابلیت تنظیم و مقیاسپذیری دارد، بنابراین میتواند برای دادههای مختلف با مقیاسهای متفاوت مورد استفاده قرار گیرد.
معایب نمودار استخوان ماهی :
پیچیدگی در تفسیر: برای افراد غیرفنی، ممکن است نمودار استخوان ماهی پیچیده به نظر برسد و نیاز به توضیحات دقیق داشته باشد تا به درستی تفسیر شود.
بیتوجهی به جزئیات: این نمودار به خوبی جزئیات را نشان نمیدهد و ممکن است اطلاعات مهمی را که در انتهای دمای توزیع دادهها وجود دارد، از دست بدهد.
محدودیت در نمایش دادههای بزرگ: برای دادههای بسیار بزرگ، نمودار استخوان ماهی ممکن است مناسب نباشد و به دلیل پراکندگی زیاد دادهها، خوانایی آن را کاهش دهد.
در نهایت، استفاده از نمودار استخوان ماهی بستگی به موضوع و نیازهای خاص هر مطالعه دارد و لازم است تا با دقت و با توجه به شرایط مورد استفاده قرار گیرد.
مثال برای نمودار استخوان ماهی | fish bone diagram
اگر تا اینجای مقاله نمودار استخوان ماهی مطالعه کردید و چیزی متوجه نشدید ، نگران نباشید . در ادامه به بررسی مثال های نمودار اسنخوان ماهی میپردازیم.
فرض کنید یک شرکت تحقیقاتی برای ارزیابی عملکرد دو روش مختلف آموزشی به دو گروه دانشآموز اقدام میکند. این دو روش شامل روش سنتی و روش نوین آموزشی است. برای مقایسه عملکرد این دو روش، نمودار استخوان ماهی را میتوان به کار برد.
در این نمودار، محور x میتواند عملکرد دانشآموزان را نشان دهد، از نمره ۰ تا ۱۰۰، و محور y میتواند توزیع احتمال عملکرد را نشان دهد. سپس برای هر روش آموزشی، یک نمودار استخوان ماهی ایجاد میشود که نشاندهنده توزیع عملکرد دانشآموزان است. این نمودارها اجازه میدهند تا توزیع عملکرد هر گروه را مقایسه کرده و به مقایسهی موثری بین دو روش آموزشی بپردازیم.
نمودار استخوان ماهی در بیمارستان
خب تا اینجای مقاله fish bone به بررسی نمودار استخوان ماهی پرداختیم و در این قسمت قصد داریم به طور عملی با یک مثال از نمودار استخوان ماهی در بیمارستان تمرین کنیم.
برای ترسیم یک نمونه نمودار استخوان ماهی در محیط بیمارستان، بیایید مشکل “زمان طولانی انتظار بیماران در اورژانس” را بررسی کنیم. این نمودار کمک میکند تا علتهای اصلی این مشکل شناسایی و بررسی شوند، و در نتیجه راهکارهای مناسبی برای بهبود ارائه شود. در ادامه روند اجرای ترسیم نمودار استخوان ماهی در بیمارستان را خواهیم دید.
سر نمودار
مشکل اصلی: زمان طولانی انتظار بیماران در بخش اورژانس
استخوانهای اصلی
- نیروی انسانی
- تجهیزات و امکانات
- فرایندها و پروتکلها
- مدیریت بیمارستان
- سایر عوامل خارجی
شاخههای فرعی
نیروی انسانی:
- کمبود پزشکان و پرستاران متخصص
- خستگی کارکنان به دلیل شیفتهای طولانی
- آموزش و تخصص ناکافی کارکنان
تجهیزات و امکانات:
- کمبود تجهیزات پزشکی مورد نیاز
- نقص فنی در تجهیزات موجود
- محدودیت فضای فیزیکی برای پذیرش بیماران
فرایندها و پروتکلها:
- کارآمد نبودن سیستم ثبت و پذیرش بیمار
- نبود استانداردهای مشخص برای تریاژ بیماران
- تأخیر در تحویل نتایج آزمایشها و تشخیصها
مدیریت بیمارستان:
- نبود برنامهریزی کافی برای بحرانها و اوقات پرترافیک
- عدم وجود سیاستهای مشخص برای جذب و نگهداری نیروی انسانی
- محدودیتهای بودجهای
سایر عوامل خارجی:
- افزایش موارد بیماریهای فصلی و حوادث
- تغییرات در قوانین بهداشت و درمان
- افزایش جمعیت منطقهای که بیمارستان خدمترسانی میکند
این نمودار به مدیریت بیمارستان کمک میکند تا عوامل مختلفی که بر زمان انتظار در اورژانس تأثیر میگذارند را شناسایی کرده و با برنامهریزی دقیقتر و اجرای راهکارهای مناسب، به بهبود وضعیت کمک کنند.
یک پاسخ
خیلی ممنونم. اگر امکان داشت که نمونه ای هم بررسی گردد خیلی خوب میشد