داده‌کاوی تکنیکی برای مدلسازی فرآیندهای کسب و کار

داده‌کاوی، تکنیک و ابزاری کمکی برای بازسازی فرآیندهای کسب‌ و کار از رویدادهای ثبت شده در یک سیستم اطلاعاتی است. در این روش، اطلاعات ورودی‌ برای الگوهای مرتبط با فعالیتی که پس از آن به عنوان مدل‌های فرآیندهای کسب‌ و کار تکثیر شده‌اند، استخراج می‌شوند. کار زیادی توسط موسسات تحقیقاتی برای توسعه و پالایش الگوریتم‌ها انجام شده است. بنابراین فرآیندکاوی در اصل به عنوان یکی از علمی‌ترین ابزارها بر پایه مدیریت فرآیند در نظر گرفته می‌شود.
هدف از فرآیندکاوی، طراحی مدل قابل اجرا نیست؛ بلکه اسناد دقیق و جامع و تحلیل فرآیندهای وضع موجود است.
فرآیندکاوی یکی از رشته‌های تحقیقاتی جدید است که بین داده‌کاوی و مدل کردن فرآیندها و تحلیل آن‌ها قرار گرفته است. ایده اصلی در فرآیندکاوی کشف‌(discovery)، نظارت(conformance checking) و بهبود فرآیندهای حقیقی(enhancement) از طریق استخراج دانش و اطلاعات از گزارش‌ رویدادها(event logs) در سیستم‌های موجود است.

هدف فرایندکاوی مدلسازی فرایندها براساس “داده‌های ثبت وقایع (log data)” موجود می‌باشد. در مفاهیم سیستم‌های اطلاعاتی، یک مدل نماینده‌ای مجرد از نمونه‌ی دنیای واقعی آن است که از آن مدل برای هدفی معین استفاده می‌شود. از مدل می‌توان به منظور کاهش پیچیدگی استفاده کرد. بدین‌گونه که خصوصیات مورد نظر و مطلوب در مدل نمایش داده شوند و سایر خصوصیات حذف گردند. یک مدل فرایندی، نمایشی گرافیکی از یک فرایند کسب و کار است که به تشریح وابستگی‌های میان فعالیت‌هایی می‌پردازد که بصورت مجتمع و برای تحقق یک هدف کسب و کار معین، اجرا می‌گردند. این مدل شامل مجموعه‌ای از “فعالیت‌های مدل شده” و ارتباطات و شروط میان آن‌هاست.

مدل‌های فرایندی می‌توانند در قالب زبان‌های مدلسازی فرایند مختلف توصیف شوند. برای نمونه BPMN، “زنجیره‌های فرایندی مبتنی بر رویداد(Event Driven Process Chains – EPS)”یا پتری‌نت (PetriNets). شبکه‌های پتری بعنوان زبان غالب مدلسازی در زمینه‌ی فرایندکاوی شناخته می‌شود .  زبان شبکه‌های پتری از قدرت توصیف مدل زیادی برخوردار است. BPMN نیز قواعد معنایی را عموماً در قالب اشکال قابل درک ارائه می‌کند.(مطالعه کتاب مدلسازی فرایندهای کسب و کار )

نقطه آغاز فرآیندکاوی کجاست؟

گوردن موری از بنیانگذاران شرکت اینتل در سال ۱۹۶۵ پیش‌بینی کرد که تعداد اجزای موجود در مدارهای مجتمع، هر سال دو برابر خواهد شد. طی پنجاه سال گذشته این رشد به درستی نمایان بوده ولو اینکه سرعت آن، کمی کندتر بوده است. این پیشرفت‌ها منجر به رشد دیدنی «دنیای دیجیتال» شده است. مثلا تمامی داده‌ها به صورت الکترونیکی ذخیره و یا تبادل می‌شوند. علاوه بر این، جهان حقیقی و جهان دیجیتال بیشتر و بیشتر به سمت یکدیگر سوق می‌یابند. رشد دنیای دیجیتال که به خوبی منطبق با فرآیندهای سازمان‌هاست، ثبت و آنالیز رویدادها را امکان‌پذیر ساخته است.

فرآیندکاوی در سازمان‌ها

استفاده از فرایند کاوی داده‌ها در سازمان‌ها می‌تواند به شکل‌های مختلفی برای بهبود عملکرد و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک کند. برخی از موارد استفاده از فرایند کاوی در سازمان‌ها عبارتند از:

1. پیش‌بینی رفتار مشتریان: با استفاده از فرایند کاوی، سازمان‌ها می‌توانند الگوهای رفتاری مشتریان را شناسایی کرده و پیش‌بینی‌های دقیق‌تری در مورد نیازها و تمایلات آن‌ها داشته باشند.

2. بهبود استراتژی بازاریابی: با تحلیل داده‌های بازاریابی، سازمان‌ها می‌توانند بهبودهای لازم را در استراتژی‌های بازاریابی‌شان اعمال کنند و به رشد و توسعه کسب و کار کمک کنند.

3. کاهش هزینه‌ها و بهبود عملکرد عملیاتی: با استفاده از فرایندکاوی، سازمان‌ها می‌توانند الگوهای موجود در فرایندهای عملیاتی خود را شناسایی کرده و بهبودهای لازم را برای کاهش هزینه‌ها و بهبود عملکرد اعمال کنند.

4. پیش‌بینی روند‌ها و رفتارهای آینده: با استفاده از فرایندکاوی، سازمان‌ها می‌توانند به پیش‌بینی‌های دقیق‌تری در مورد روند‌ها و رفتارهای آینده دست یابند و برنامه‌ریزی‌های منطقی‌تری را انجام دهند.