سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) در دهه ۱۹۹۰ ظهور یافته و اوایل هزاره جدید به عنوان سیستم‌های جامع و یکپارچه سازمانی توسط بسیاری از سازمان‌های بزرگ مورد پذیرش قرار گرفتند.
یکی از علل اصلی گرایش سازمان‌های بزرگ به خرید و نصب سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) در دهه ۱۹۹۰ رویارویی با خطای هزاره (Y2K) بود. این سازمان‌ها پیش‌بینی می‌کردند در صورتی که بدون چاره‌اندیشی با خطای هزاره روبه‌رو شوند، ضرر قابل توجهی ناشی از اختلال در سیستم‌های رایانه‌ای متوجه آنها خواهد شد. از این رو در پی یافتن چاره‌ای برای رفع این مشکل، استقرار سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) را به عنوان یک راهکار مناسب شناسایی کردند تا از این رهگذر، ضمن رفع مشکل خطای هزاره، سیستم‌های سنتی و غیریکپارچه خود را با سیستم‌های یکپارچه جدید جایگزین نموده و فرایندهای غیراستاندارد را به فرایندهایی استاندارد مبدل نمایند. با این اوصاف بسیاری از سازمان‌های بزرگ تا انتهای سال ۱۹۹۹ میلادی به سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) مجهز شده‌ بودند.

بازار فروش این سیستم‌ها نیز تا این سال با رشد قابل توجهی روبه‌رو شد. به نحوی که در ابتدای سال ۲۰۰۰ میلادی بازار فروش این سیستم‌ها به حداکثر مقدار خود رسید. پس از ورود به هزاره سوم و فروکش کردن تب خطای هزاره، بازار سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) افت کرد. تا این سال، اغلب سیستم‌های ارایه شده توسط فروشندگان بزرگ به صورت عمومی تولید شده و برای صنایع خاص سفارشی نشده بود. سیستم‌های تولید شده نیز اغلب برای سازمان‌های بزرگ تولید شده بودند و شرکت‌های کوچک و متوسط توان پرداخت هزینه‌های خرید و پیاده‌سازی چنین سیستم‌هایی را نداشتند.

با توجه به موارد ذکر شده و رکود نسبی بازار سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP)، فروشندگان این سیستم‌ها به فکر افتادند که محصولاتی منطبق بر نیازهای صنایع خاص عرضه کنند. به همین دلیل نیز برای هر یک از حوزه‌های اصلی کسب و کار از جمله صنعت خودرو، صنعت حمل و نقل، صنعت بانکداری، صنعت خرده‌فروشی، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و سایر صنایع محصولاتی عرضه شد. علاوه بر این، برخی از فروشندگان نیز بر ارایه سیستم‌هایی برای صنایع کوچک و متوسط تمرکز کردند. با ارایه سیستم‌های متنوع برای صنایع خاص و همچنین محصولاتی منطبق بر نیازهای صنایع کوچک و متوسط، بازار سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) وارد مرحله جدیدی شد. تا این زمان بیش‌تر سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) بر عملیات‌ و فرایندهای داخلی سازمان مانند تولید، انبارداری، مدیریت نیروی انسانی، مدیریت مالی و تدارکات تمرکز کرده بودند. به عبارت دیگر، هدف اصلی این سیستم‌ها یکپارچه کردن فرایندها و فعالیت‌های داخلی سازمان‌ها بود.

با توسعه اینترنت و کاربردهای مبتنی بر وب، ازجمله تجارت الکترونیکی، تدارکات الکترونیکی و بازاریابی الکترونیکی، تولیدکنندگان سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) نیز به فکر افتادند تا این قابلیت‌ها را در سیستم‌های خود لحاظ کرده و سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) را با کسب و کار الکترونیکی یکپارچه نمایند. یکی از عواملی که تولیدکنندگان این سیستم‌ها را به سمت یکپارچه‌ کردن سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) با کسب و کار الکترونیکی سوق داد، ضرورت یکپارچه شدن زنجیره تامین در اثر افزایش فضای رقابتی بود. دهه ۱۹۹۰ میلادی نقطه ظهور مفهوم مدیریت زنجیره تامین (Supply Chain Management) بود. مدیریت زنجیره تامین بر یکپارچه شدن شرکت‌ها و اعضای حاضر در یک زنجیره تامین برای حداکثر کردن ارزش زنجیره تمرکز می‌کند. افزایش فضای رقابتی و ضرورت کاهش هزینه، شرکت‌ها را به سمت مفهوم مدیریت زنجیره تامین سوق داده و بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌ها به برقراری ارتباطات بلند مدت و پایدار با یکدیگر پرداختند. این تفکر، سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) را نیز تحت تاثیر قرار داد و باعث شد تا تولیدکنندگان این سیستم‌ها قابلیت‌های مدیریت زنجیره تامین را نیز در سیستم‌های خود لحاظ کنند.

همان‌طور که مطرح شد سیستم‌های سنتی برنامه‌ریزی منابع سازمان بیش‌تر بر یکپارچه کردن فرایندهای داخلی سازمان‌ها تمرکز کرده بودند. اما نسل جدید سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) بر یکپارچه کردن همزمان فرایندهای درون‌سازمانی و برون‌سازمانی تاکید داشت. فرایندهای برون‌سازمانی فرایندهایی بود که اعضای مختلف یک زنجیره تامین را به یکدیگر متصل می‌کرد. در این زمان بود که سیستم‌های کسب و کار الکترونیکی مانند داد و ستد الکترونیکی، تدارکات الکترونیکی، مدیریت الکترونیکی زنجیره تامین و مدیریت الکترونیکی روابط مشتریان با سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان ترکیب شده و نسل جدید سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) شکل گرفت. در برخی از موارد این سیستم‌ها را در قالب ERP II می‌شناسند. به عنوان مثال شرکت SAP در ابتدا سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) R/2 خود را در دهه ۱۹۷۰ براساس معماری Mainframe عرضه کرد. در دهه ۱۹۹۰ این شرکت سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) R/3 را براساس معماری خادم/مخدوم ارایه کرد. این سیستم تا اوایل هزاره سوم مورد توجه و اقبال بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها در نقاط مختلف جهان قرار گرفته و به عنوان برترین محصول برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) در جهان به شمار می‌رفت. با ظهور نسل جدید سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP)، شرکت SAP سیستم mySAP.com را عرضه کرد.

مطالعه این مطلب نیز مفید است

ابزار SAP Solution Composer چیست؟

این سیستم علاوه بر قابلیت‌های سیستم‌های سنتی برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP)، ویژگی‌های جدید کسب و کار الکترونیکی از جمله تدارکات الکترونیکی، مدیریت الکترونیکی زنجیره تامین و مدیریت الکترونیکی روابط مشتریان، مدیریت الکترونیکی روابط تامین‌کنندگان و بازارهای الکترونیکی را در بر دارد. سیستم مذکور براساس فناوری پورتال به‌وجود آمده و امکان یکپارچه کردن فرایندهای درون‌سازمانی و برون‌سازمانی را فراهم می‌‌کند.

این سیستم‌ها با رویکرد فرایندی، زمینه بروز و ظهور بسیاری از تفکرهای مدیریتی و سازمانی از جمله مدیریت زنجیره تامین، تفکر و تولید ناب، تولید چابک و سازمان‌های مجازی را فراهم آوردند. نسل جدید سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) در حال حاضر در خدمت کسب و کار الکترونیکی بوده و سازمان‌ها را برای فعالیت در هزاره سوم یاری می‌کند.