ترسیم ERD در ویژوال پارادایم
آموزش ترسیم ERD در نرم افزار ویژوال پارادایم . در ادامه این مقاله آموزشی در مورد erd در ویژوال پارادایم صحبت خواهبم کرد.
نحوه شناسایی موجودیت از فرمهای طراحی شده و ترسیم ERD با هدف یکپارچهسازی محتوا و شکل در نرمافزار ویژوال پارادایم.
پیشنهاد میشود برای یادگیری بیشتر مقاله های مرتبط مانند انواع gateway در ویژوال پارادایم را مشاهده کنید و دوره هایی که توسط تیم eBPM برگزار میشود ، مانند دوره آموزش ویژوال پارادایم را از دست ندهید.
مدلسازی داده
به معنای ایجاد مدل یا ساختاری برای ذخیرهسازی دادهها در پایگاه داده که بیشتر به منظور تحقق اهداف ذیل انجام میگیرد:
- از افزونگی (تکرار شدن) دادهها در پایگاه داده کم شود؛
- سرعت و سهولت دسترسی به اطلاعات افزایش پیدا کند.
مدل ERD
یکی از شناخته شده ترین مدلها برای مدلسازی داده، دیاگرام موجودیت رابطه (Entity Relationship Diagram) میباشد که به اختصار به آن ERD گفته میشود.
موجودیت (Entity)
به شخص، محل، شی یا مفهومی در محیط نرم افزار گفته میشود که سازمان میخواهد دادههای مرتبط با آن را ثبت و ضبط نماید. به عنوان مثال در یک دانشگاه استاد، دانشجو و واحد از جمله موجودیتهایی هستند که دانشگاه دادههای آنها را نگهداری مینماید.
نمونه موجودیت
به هر سطر اطلاعاتی در یک موجودیت یک نمونه از آن موجودیت گفته میشود. به عنوان مثال دانشجویی با اطلاعات: نام: میثم، نام خانوادگی: نیارجی، سال ورود به دانشگاه: 92 و سال فارغ التحصیلی: 96 یک نمونه از موجودیت دانشجو است
رابطه (Relationship)
به رابطهای که بین دو موجودیت برقرار است، گفته میشود. به عنوان مثال در عبارت استاد به دانشجویان درس میدهد. فعل «درس میدهد» نشاندهنده رابطه بین دو موجودیت استاد و دانشجو است. رابطهها میتوانند نشان دهنده تعداد رابطههای نمونههای یک موجودیت با نمونههای یک موجودیت دیگر باشند. سه نوع رابطه بین دو موجودیت میتواند وجود داشته باشد: رابطه یک به یک، رابطه یک به چند و رابطه چند به چند.
رابطه چند به چند
به رابطهای بین دو موجودیت A و B گفته میشود که هر نمونه از موجودیت A با چند نمونه از موجودیت B در ارتباط باشد و هر نمونه از موجودیت B نیز با چند نمونه از موجودیت A در ارتباط باشد. به عنوان مثال رابطه موجودیت کارمند با موجودیت پژوه چند به چند است. به این معنی که در یک پژوه چند کارمند مشارکت دارند و یک کارمند میتواند در چند پروژه شرکت داشته باشد
کاردینالیتی رابطه (Cardinality)
کاردینالیتی یک رابطه نشاندهنده تعداد نمونههایی از موجودیت B میباشد که میتواند (یا باید) با هر کدام از نمونههای موجودیت A در ارتباط باشد. کاردینالیتی رابطه با استفاده از نمادهای ERD قابل نمایش است. به مثالهای زیر توجه نمایید
مثال اول کاردینالیتی رابطه (Cardinality)
مثال اول: یک دانشجو میتواند یک اطلاعات تماس داشته باشد و هر اطلاعات تماس تنها مرتبط با یک دانشجو است.
مثال دوم کاردینالیتی رابطه (Cardinality)
مثال دوم: در یک پژوه چند کارمند مشارکت دارند و یک کارمند میتواند در چند پروژه شرکت داشته باشد.
در تصویر زیر انواع کاردینالیتیها مشاهده میشود:
مشخصه (Property/attribute)
برای توصیف یک موجودیت از مشخصهها استفاده میگردد. به عنوان مثال مشخصههای موجودیت دانشجو عبارت هستند از نام، نام خانوادگی، شماره دانشجویی، سال ورود به دانشگاه و سال فارغ التحصیلی.
نوع داده (Data Type)
نوع داده مشخصکننده نحوه و ساختار ذخیرهسازی داده در حافظه است. به عنوان مثال نحوه ذخیرهسازی دادههایی از نوع تاریخ با دادههای متنی متفاوت است. برای هر مشخصهی یک موجودیت باید نوع داده آن تعیین گردد
کلید اصلی (Primary Key)
مشخصه یا ترکیب مشخصههایی (نام + نام خانوادگی / To string در اجایل) میباشد که نمونههای یک موجودیت را از یکدیگر مجزا مینماید. به عنوان مثال شماره دانشجویی در موجودیت دانشجو کلید اصلی است. هر موجودیت میتواند چندین مشخصه دارای صلاحیت برای کلید اصلی داشته باشد که به آن کلید کاندید میگویند ولیکن تنها و تنها یک کلید اصلی دارد.
کلید خارجی (Foreign Key)
مشخصهای در یک موجودیت است که ارتباط آن را با موجودیت دیگر برقرار میسازد و به کلید اصلی موجودیت دیگر ارجاع میدهد
Null بودن
کلمه null در زبان انگلیسی به معنی هیچ است. زمانی که برای یک مشخصه از یک موجودیت اجازه null بودن داده میشود، به این معنی است که در هنگام ایجاد یک نمونه از آن موجودیت این امکان وجود دارد که هیچ مقداری ذخیره نگردد. به عنوان مثال زمانی که گفته میشود مشخصه سال ورود در موجودیت دانشجو میتواند null باشد، پایگاه داده اجازه میدهد اطلاعات دانشجویی با نام و نام خانوادگی میثم نیارجی بدون درج سال ورود در پایگاه داده ذخیره گردد.
آموزش ترسیم ERD در نرم افزار ویژوال پارادایم
در این بخش به تشریح عناوین زیر پرداخته میشود:
- روش تشخیص موجودیتها و روابط آنها از روی فرم؛
- راهنمای عمومی استفاده از نرمافزار ویژوال پارادایم برای ترسیم نمودار ERD؛
- قراردادهای داخلی ترسیم ERD در نرمافزار ویژوال پارادایم.
روش تشخیص موجودیتها و روابط آنها از روی فرمهای فرایند
در این بخش به تشریح عناوین زیر پرداخته میشود:
- روش تشخیص موجودیتها و روابط آنها از روی فرم؛
- راهنمای عمومی استفاده از نرمافزار ویژوال پارادایم برای ترسیم نمودار ERD؛
- قراردادهای داخلی ترسیم ERD در نرمافزار ویژوال پارادایم.
«فرایند درخواست مرخصی در ویژوال پارادایم»
- غالباً به ازای هر فرم (فارغ از وضعیت / state مختلف) یک موجودیت وجود داشته که با موجودیت اصلی (موضوع بند اول) در ارتباط میباشد.
- radio button/Combo box/Search box ها که به اصطلاح به آنها عناصر lookup ای گفته میشود غالبا یک موجودیت جدا هستند و رابطه یک به چند با موجودیت master (موضوع بند یک و یا مستر همان فرم) دارند.
- غالبا جداول موجود در یک فرم به صورت یک موجودیت جداگانه در نظر گرفته شده و با موجودیت master رابطه چند به یک دارند که به این نوع رابطه به اصطلاح رابطه master-detail گفته میشود. به عنوان مثال در تصویر زیر کاربر میتواند در جدول چند درخواست مرخصی را در یک فرم و به صورت همزمان ثبت نماید.
- به ازای هر Combo box درون ستونهای جدول (گرید) اتصال چند به یک از موجودیت گرید به موجودیت کمبو برقرار است یا به بیان دیگر اتصال چند به چند از موجودیت اصلی فرم یا فرایند به موجودیت کمبو داخل جدول برقرار میباشد.
راهنمای عمومی استفاده از نرمافزار ویژوال پارادایم برای ترسیم نمودار ERD
- ایجاد دیاگرام رابطه موجودیت:
- انواع دیاگرام در ویژوال پارادایم
ویژوال پارادایم سه نوع ERD دارد که سطح نمایش جزئیات آنها متفاوت است و قابل تبدیل به یکدیگر هستند:
- مفهومی (Conceptual): در این نوع ERD نوع دادهها، کلیدهای اصلی و کلیدهای خارجی نمایش داده نمیشود.
- منطقی (Logical): در این نوع ERD کلیدهای خارجی نمایش داده نمیشود.
- فیزیکی (Physical): در این نوع ERD تمامی جزئیات نمایش داده میشود.
برای مشخص نمودن نوع ERD مراحل زیر باید طی گردد:
- ایجاد موجودیت
- ایجاد مشخصههای یک موجودیت
سپس میبایست نام مشخصه و نوع آن را تایپ شده و دگمه Enter را فشرد تا امکان ایجاد دیگر مشخصهها فراهم گردد و پس از اضافه نمودن تمام مشخصهها با فشردن دگمه Esc از حالت اضافه کردن مشخصه خارج خواهد شد.
- برای تایپ نام مشخصه و نوع آن به صورت همزمان میتوان از فرمت name:type استفاده نمود.
- تنظیمات مرتبط با مشخصه
در پنجره باز شده تمامی تنظیمات مرتبط با یک مشخصه قابل انجام است از جمله تعیین نام مشخصه، نوع داده و Null بودن.
- تعیین کلید اصلی
- تعیین کلید خارجی
در دیتا مدل physical با تعیین کلید اصلی و ایجاد ارتباط بین دو موجودیت، کلید خارجی به صورت خودکار ایجاد میگردد. بنابراین امکان تعریف مستقیم کلید خارجی وجود ندارد.
توجه 1: محل قرارگیری کلید خارجی در روابط به شرح زیر است:
- رابطه یک به یک: در روابط یک به یک کلید خارجی میتواند در هر یک از دو طرف رابطه قرار گیرد.
- رابطه یک به چند: در روابط یک به چند کلید خارجی در طرف چند رابطه قرار میگیرد.
- چند به چند: در روابط چند به چند کلید خارجی در موجودیت واسطی که با دو طرف رابطه، رابطه ای چند به یک دارد قرار میگیرد.
توجه 2: در صورتی که برای موجودیتی کلید اصلی تعریف نشده باشد، کلیدهای خارجی مرتبط با آن موجودیت نمایش داده نمیشود.
توجه 3: در روابط یک به یک که کلید خارجی میتواند در هر یک از دو طرف رابطه قرار گیرد ترتیب ترسیم رابطه محل قرارگیری کلید خارجی را تعیین مینماید. به بیان دیگر در روابط یک به یک اینکه رابطه از طرف موجودیت x به طرف موجودیت y ترسیم شود با اینکه از طرف y به سمت x ترسیم شود متفاوت است و کلید خارجی در موجودیت مقصد قرار میگیرد.
توجه ۴: در روابط یک به یک بهتر است کلید خارجی در طرفی از رابطه قرار گیرد که از نوع zero or one باشد یا به عبارتی در موجودیتی قرار گیرد که اطلاعات آن دیرتر وارد سیستم میشود.
- ایجاد ارتباط بین دو موجودیت
توجه ۱: در ERD های physical پس از ایجاد رابطه چند به چند بین دو موجودیت، به صورت خودکار موجودیت واسطی ایجاد میگردد و کلیدهای خارجی مرتبط با آن دو موجودیت در موجودیت واسط قرار میگیرد. موجودیت واسط با دو موجودیت ابتدایی رابطه چند به یک دارد.
توجه 2: در صورت کلیک راست نمودن روی دو سر انتهایی رابطه کاردینالیتی مرتبط با آن سر رابطه قابل تنظیم است و در صورت کلیک راست نمودن بر روی نقطه چین وسط رابطه کاردینالیتی دو سر رابطه قابل تنظیم است. در تصویر سمت چپ بر روی سر انتهایی رابطه و در تصویر سمت راست بر روی نقطه چین وسط رابطه کلیک شده است.
- مرتبسازی دیاگرام ERD
برای مرتبسازی ERD میتوان مراحل زیر را طی نمود. از بین گزینههای موجود برای مرتبسازی گزینه Orthogonal Style ساختار زیباتری را ارائه میدهد. لذا لازم است پس از طراحی نمودار دیاگرام مربوط به حالت ذیل مرتبسازی گردد.
- تنظیم اندازه موجودیتها براساس محتوای آنها
برای آنکه اندازه موجودیتها با اندازه محتویات درون آنها تنظیم شود، طی مراحل زیر لازم است.
