BPM چیست مدیریت فرآیند کسب و کار

eBPM با تیم متخصص خود و با تجربه بالای 10 سال آماده همکاری با شما در حوزه های متفاوت مدیریت فرایندهای کسب و کار می‌باشد‌.

تصویر BPM چیست
فهرست مطالب :

مدیریت فرایند کسب و کار چیست |BPM| آموزش و خدمات 1403

bpm چیست ؟ طبق تعریف، رشته‌ای گسترده و پویا است که با توجه به چگونگی نقش‌های سازمانی، قوانین، تاکتیک‌ها، قواعد و اهداف کسب و کار دائما در حال تغییر است. در طول سالیان، BPM انواع روش‌های بهینه‌سازی، از شش سیگما و مدیریت ناب گرفته تا مدیریت چابک را در خود جای داده است.

در ادامه این مقاله فرآیند کسب و کار از وبسایت آموزشی eBPM به این موضوع پرداخته‌ایم، از آن‌جایی که فرایندهای کسب و کار در برخی از شرکت‌ها بیش از حد بزرگ و پیچیده شده‌اند که بدون کمک ابزارهای اتوماسیون مدیریت فرایند قابل مدیریت نبودند، محصولات نرم‌افزاری BPM برای پشتیبانی از تغییرات کسب و کار در مقیاس بزرگ مدیریت فرایند کسب و کار (BPM) رویکردی ساختار یافته برای بهبود فرایندهایی است که سازمان‌ها برای انجام کار، خدمت به مشتریان خود و ایجاد ارزش برای کسب و کار از آن‌ها استفاده می‌کنند. فرایند کسب و کار یک فعالیت یا مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است که به تحقق اهداف سازمان کمک می‌کند، اهدافی چون افزایش سود یا ارتقای سرمایه انسانی. BPM از روش‌های مختلفی برای بهبود فرایند کسب‌وکار با تجزیه و تحلیل آن، مدل‌سازی نحوه عملکرد آن در سناریوهای مختلف، اجرای تغییرات، نظارت بر فرایند جدید و بهبود مستمر، توانایی خود را برای هدایت نتایج و نتایج کسب‌وکار مورد نظر استفاده می‌کند.

در ادامه بهتر متوجه خواهیم شد که فرایند کسب و کار یعنی چه و bpm چیست 

این فناوری‌های توانمند در حوزه مدیریت فرایند با پیشرفت در هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و سایر فناوری‌های هوشمند که راه‌های جدیدی برای کشف، طراحی، اندازه‌گیری، بهبود و اتوماسیون گردش‌های کاری ارائه می‌دهند، تکامل یافته‌اند. با ظهور کسب و کار دیجیتال، تمرکز سنتی BPM بر روی فرایندهای پشتیبانی تغییر یافته و اکنون شامل بهینه‌سازی سیستم‌های تعامل مشتریان و کارکنان نیز می‌شود.


مدیریت فرایند کسب و کار چیست (BPM چیست)

به عنوان یک رشته علمی، مدیریت فرایند کسب و کار در سازمان نیز می‌تواند گیج کننده باشد. عملکرد آن بسته به اندازه، بلوغ فرایند، پیچیدگی فنی، فرهنگ سازمانی و منابع آن‌ها به طور گسترده‌ای در بین سازمان‌ها متفاوت است و  می‌تواند از نظر دامنه محدود یا بزرگ باشد. اصول و تکنیک‌های BPM را می‌توان برای مدیریت یک فرایند واحد، مانند جذب مشتری جدید، یا برای یک تحول بیزینیسی بزرگ که نیازمند اجرای فرایندهای کاملاً جدید است، به کار برد. موفقیت پروژه‌های BPM تا حد زیادی به ظرفیت سازمان برای ارزش نهادن در بهبود فرایند بستگی دارد.

برای کمک به شرکت‌های بزرگ و کوچک در بهره‌گیری بیش‌تر از مدیریت فرایندها، این مقاله جامع پیرامون چیستی BPM ،مزایای آن، چالش‌هایی که ایجاد می‌کند و بهترین روش‌ها برای استفاده مؤثر از آن را توضیح می‌دهد.

مدیریت فرآیند کسب و کار (BPM) به نظر عبارتی است که ما باید بدون کمک زیاد بتوانیم آن را تعریف کنیم اما موضوع به این سادگی‌ها هم نیست. BPM یک روش طبقه‌بندی شده است که به سامان‌دهی، بهینه‌سازی و بهبود مستمر عملیات یا فرایندها مربوط می‌شود. علاوه بر تعاریف علمی، تعاریف عملیاتی متعددی از مدیریت فرایند کسب و کار وجود دارد به طوری که هر یک صاحب‌نظران این حوزه تعاریف و تشبیه‌های خاص خود را نسبت به این حوزه دانشی ابراز کرده‌اند.

مدیریت فرایند کسب و کار(BPM) در واقع مدیریت فرایندها در کسب و کار است که معمولا در ذهن افراد، و همینطور در دستورالعمل‌ها، راهنماها، قواعد کسب و کار، قوانین و گزارش‌ِ کارها مدفون می‌شوند.» جیم تیرل، معمار ارشد راهکارها در شرکت رد‌هت، می‌گوید: فرایندها به‌طور اجتناب‌ناپذیری ایجاد می‌شوند، و در هر کسب‌وکاری وجود دارند و معمولا در بلند مدت، بدون نظارت و مدیریت کافی ادامه حیات می‌دهند. این فرایندها گاهی به صورت ارگانیک (طبیعی) ایجاد شده، گاهی از طریق ابلاغ قوانین بالادستی به وجود می‌آیند یا گاهی اوقات فقط در اثر یک رویداد ایجاد می‌شوند.

علاوه بر تعریف تیرل از مدیریت فرایند، مدیران سرشناس دیگری نیز تعاریف عملیاتی خود را ارائه داده‌اند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

«مدیریت فرایند کسب‌وکار رشته‌ای کاربردی برای صاحبان فرایندهای کسب‌وکار و تیم‌های عملیاتی است تا فرایندهای موجود را کشف، مستندسازی، تجزیه و تحلیل، ممیزی و بهینه‌سازی کنند؛ و فرایندهای جدید را برای عملکرد عملیاتی بهتر، بهبود مدیریت ریسک و مدیریت آسان کل فرایند پیاده‌سازی کنند.» مارکوس تورس، معاون مدیریت محصول، در شرکت ServiceNow.

«مدیریت فرآیند کسب‌وکار وظایف سازمانی مشخصی را تعریف می‌کند، که نحوه اجرای آن وظایف را اصلاح می‌کند، و سیستمی را ایجاد می‌کند که می‌تواند کارایی جریان‌های کاری را تحلیل و نظارت کند. BPM با یک کار یا عملیات مشخص تعریف نمی‌شود. این یک رویکرد کل‌نگر است و برای تنظیم دقیق به مهندسی مجدد مداوم فرایندهای بی‌شماری نیاز دارد» – تونی هیگینز، مدیر طرح‌های فنی در Blueprint.

«BPM روشی است که مراحل مشخصی را برای تجزیه و تحلیل، اندازه‌گیری، بهینه‌سازی و بهبود فرایند کسب و کار دنبال می‌کند. از مدیریت فرایند برای ساده‌سازی نحوه عملکرد یک شرکت استفاده می‌شود.» -اکرم عساف، مدیر طرح‌های فنی Bayt.

«BPM شامل روش‌های مختلفی برای کشف، مدل‌سازی، تحلیل، اندازه‌گیری، بهبود و بهینه‌سازی فرایندهای کسب‌وکار است. مدیریت فرایند کسب و کار، افراد، سیستم‌ها و داده‌ها را هماهنگ می‌کند تا اطمینان حاصل شود که نتایج کسب و کار از استراتژی کسب و کار پشتیبانی می‌کند. BPM تلاشی مداوم برای بهبود فرایندهای کسب و کار است.

مزایای استفاده از سیستم مدیریت فرایند کسب و کار در سازمان‌ها را می‌توانید به صورت جامع و کامل در وبسایت ebpm مطالعه کنید.‌



تاریخچه رویکرد مدیریت فرایند کسب و کار و نرم افزار های BPM

نرم‌افزارهاي BPM از نظر تاريخي از ادغام دو رويكرد زير به وجود آمده‌اند.

  • رويكردهاي مديريت
  • رويكرد نوآوري‌هاي تكنولوژي اطلاعات

رويكرد‌هاي مديريت كه اغلب از آن به عنوان «مديريت فرايند كسب‌وكار انسان محور» (Human-Centric BPM) نام برده مي‌شود، از تكامل نرم‌افزارهايي كه در اصل براي مديريت مستندات و گردش مكاتبات درون سازمان‌ها از آن‌ها استفاده شده است، به وجود آمده‌اند. اين رويكرد، پيشنيه‌اي طولاني داشته و تاريخچه‌ي آن به نيمه‌ي دوم دهه 80 ميلادي بازمي‌گردد.

در ادامه و با اضافه‌شدن همكاري اداري (Integration-Centric BPM) به نرم‌افزارهاي گردش مكاتبات و تكنولوژي مديريت گردش كار از نيمه دوم دهه‌ي 90 ميلادي، بازاري مستقل تحت عنوان نرم‌افزارهاي مديريت گردش كار پديدار گشت.

از اواسط دهه‌ي 90 با ورود تكنولوژي يكپارچه‌سازي كاربردهاي سازماني (Enterprise Application Integration-EAI)، يكپارچه‌سازي فرايندهاي مكانيزه كه منبع ديگري براي نرم‌افزارهاي BPMS به شمار مي‌رود، تحت عنوان مديريت فرايند كسب‌وكار يكپارچه‌گرا (Integration-Centric BPM) به بازار نرم‌افزار وارد شد.

مديريت فرايند کسب‌وکار شاخه‌اي از دانش در فصل مشترک مديريت (Management) و فناوري‌اطلاعات (Information Technology-IT) است، که شامل روش‌ها، تکنيک‌ها و ابزارهايي براي طراحي، نمايش، کنترل و تحليل فرايندهاي عملياتي کسب‌وکار سازمان مي‌باشد. اين فرايندها، فعاليت‌هاي بين وظيفه‌اي است كه ‌اشخاص، سيستم‌هاي اطلاعاتي و شركاي تجاري را به هم پيوند مي‌دهد.

به منظور بهبود و تسريع در مراحل انجام مدیریت فرایند کسب‌وکار در سازمان‌ها، از ابزارهاي نرم‌افزاري که مجموعه نرم‌افزاري مديريت فرايند کسب‌وکار (Business Process Management Suites-BPMS) ناميده مي‌شوند، استفاده مي‌شود. اين مجموعه‌ها با نظارت بر نحوه‌ي اجراي فرايند‌هاي كسب‌وكار در سازمان به مديران كمك مي‌كنند تا بتوانند با توجه به داده‌هاي دريافتي فرايندها را تحليل کرده و آن‌ها را تغيير دهند. اجرای مديريت فرايندهاي کسب‌وکار با كمك مجموعه نرم‌افزاري مديريت فرايندهاي کسب‌وکار، مزاياي فراواني را برای سازمان به دنبال دارد که از بین آن‌ها می‌توان به افزايش سرعت انجام فرايندهاي سازمان، كاهش خطا، كاهش هزينه، افزايش سرعت به‌روزرساني و تغييرات و كاهش لختي و افزايش چابكي عمليات اداري اشاره كرد.


 

چرا مدیریت فرآیند کسب و کار مهم است؟

توسعه فرایند کسب و کار در ۸ مرحله

مدیریت فرآیند کسب و کار مهم است زیرا فرایندهای کسب و کار موثر برای موفقیت سازمان بسیار مهم هستند. نمونه‌های رایج فرایندهایی که به شرکت‌ها کمک می‌کنند شامل موارد زیر است:

  • توسعه محصول جدید
  • سفارش‌گذاری محصول
  • مدیریت خدمات مشتریان
  • جذب سرمایه انسانی جدید

این عملیات می‌تواند شامل صدها یا حتی هزاران کار و تاییدیه‌های مورد نیاز برای تکمیل آن‌ها باشد. این فرایندها معمولاً افراد، سیستم‌های فناوری اطلاعات و سایر ماشین‌آلات را در کسب و کار درگیر می‌کنند. فرایندی که به خوبی طراحی شده است، می‌تواند با شکستن این وظایف به گام‌های ساختار یافته و قابل تکرار، افراد را مجاب کند با انجام این گام‌های کوچک به نتایج مشخص و با کیفیت پایداری برسند. مراحل تکرارپذیر به سازمان‌ها کمک می‌کند تا منابع (شامل افراد، سیستم‌ها و ماشین‌آلات) مورد نیاز خود را پیش‌بینی کنند و خطر کمبود تخصیص یا تخصیص بیش از حد منابع خود را کاهش دهند. اندازه‌گیری این مراحل و گام‌ها، ارتباطات ضعیف و گلوگاه‌ها را آشکار می‌کند و راه را برای بهبود بالقوه فرایندهای کسب و کار باز می‌نماید.

مایکل روزمن، کارشناس BPM، استاد سیستم‌های نوآوری در دانشگاه فناوری کوئینزلند، فرآیندهای کسب‌وکار را به رگ حیات یک سازمان تشبیه کرده است.

روزمن، در یادداشتی که به تازگی بازنویسی شده، می‌نویسد:«فرآیندها مانند رگ‌های خونی، سازمان را پر از زندگی می‌کنند و مسیر و سرعت خلق ارزش و هزینه خدمات به مشتریان سازمان را تعیین می‌کنند. بنابراین فرایندها نه تنها بهره‌وری، اثربخشی و کارایی سازمانی، بلکه قابلیت اطمینان به سازمان، پیچیدگی و در نهایت فرهنگ آن را منعکس می‌کنند.»

بنابراین، یک فرآیند کسب و کار با طراحی ناصحیح یا مدیریت نشده، می‌تواند به یک شرکت آسیب برساند و مانع بهره‌وری و کارایی شود. و اگر یک فرآیند بی‌اثر با همان وضع موجود(نامطلوب) خودکارسازی یا اتوماسیون شود، در واقع می‌تواند عملکرد ضعیف را تقویت نموده و اهداف کسب و کار را تضعیف نماید.

روش‌های سیستماتیک مدیریت فرآیند کسب و کار برای کشف، مدل‌سازی، بهبود، خودکارسازی و نظارت مستمر فرایندها به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا اطمینان حاصل شود که موارد مذکور اتفاقی نمی‌افتد. اگر BPM به خوبی انجام شود، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا محصولات و خدمات را با هزینه کمتر ارائه دهند و فرایندها را با اهداف کسب و کار هماهنگ کند. به گفته کارشناسان فرایند، رویکرد BPM برای بهبود فرآیند و اتوماسیون نیز به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با نیازهای در حال تغییر سازگار شوند.

سرعت زیاد تغییرات کسب و کار در قرن بیست و یکم هیچ نشانی از کند شدن ندارد. سازمان‌ها برای موفقیت باید بتوانند به سرعت و به طور موثر پاسخگوی تغییرات باشد. دانیل موریس، مدیر شرکت مشاوره تحول وندان، که متخصص در تحول کسب و کار است، توضیح داد:«مسابقه دادن دیگر استراتژی قابل دوامی نیست – همه چیز خیلی سریع در حال تغییر است. علاوه بر این، شرکت‌های موفق با روش‌ها، ایده‌ها و محصولات جدیدِ در حال جهش، در رقابت هستند.»

طرفداران BPM مانند موریس این موضوع را طرح می‌کنند که توانایی آسان‌سازی تغییرات مقرون‌به‌صرفه، کم خطر و سریع فرایند کسب و کار، ارزش پیشنهادی اساسی در حوزه مدیریت فرایند کسب و کار (BPM) است. او گفت:«این رویکرد به شما امکان می‌دهد تا به طور مداوم عملیات کسب و کار خود را از نو خلق کنید، در حین حرکت نوآوری را تزریق کنید و این کار را در مدت طولانی انجام دهید.»

در تصویر زیر مراحل توسعه یک فرآیند مدل کسب و کار مشخص شده است.

مراحل چرخه حیات (عمر) مدیریت فرایند کسب و کار (BPM) چیست؟

چرخه عمر مدیریت فرایند کسب و کار

همانطور که اشاره شد، BPM حوزه‌های زیادی را پوشش می‌دهد. بسیاری از کارشناسان، هنگام توصیف یک پروژه BPM به پنج مرحله زیر اشاره می‌کنند که برای ورود به سیستم مدیریت فرایند کسب و کار بهتر است در مورد آن بدانیم.

بررسی کامل و جامع چرخه عمر مدیریت فرایند کسب و کار در مقاله eBPM

  1. طراحی: فرایند وضع موجود را تجزیه و تحلیل کنید(در مورد تحلیل کسب و کار بیشتر مطالعه کنید) تا ببینید چه چیزی می‌تواند بهبود یابد. سپس، همانطور که در حالت مطلوب باید با استفاده از استانداردسازی و اتوماسیون وجود داشته باشد، فرآیند کسب و کار را توسعه دهید.
  2.  مدل‌سازی: به نحوه عملکرد فرایند بازطراحی شده در سناریوهای مختلف نگاه کنید.
  3. پیاده‌سازی: بهبودهایی از جمله استانداردسازی فرایند و اتوماسیون فرآیند را انجام دهید.
  4. نظارت: بهبودها را دنبال کنید تا ببینید چگونه عمل می‌کنند.
  5. بهینه‌سازی: به بهبود فرایند کسب و کار به طور مداوم ادامه دهید.

برخی از متخصصان به مرحله ششم نیز معتقد هستند که به مهندسی مجدد فرایند کسب و کار (BPR) اشاره دارد و زمانی مورد نیاز می‌شود که تنظیمات فرایند موجود دیگر منجر به نتایج مطلوب نمی‌شود و نیاز به بازطراحی ریشه‌ای فرایند کسب و کار دارد (که معمولا شامل استفاده سنگین از اتوماسیون است). دیگر طرح‌واره‌های چرخه حیات BPM شامل مراحل جداگانه برای تجزیه و تحلیل، اتوماسیون و مدیریت فرایندهای کسب و کار است.

در حالی که چرخه عمر BPM ساده به نظر می‌رسد، هر مرحله می‌تواند ماه‌ها یا بیشتر طول بکشد و نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد. مدیریت فرایند کسب و کار معمولاً چند سیستم و واحد سازمانی را در بر می‌گیرند. برای مثال، استخدام یک کارمند می‌تواند نه تنها منابع انسانی، بلکه بخش فناوری اطلاعات را برای صدور مجوز امنیتی و تجهیزات رایانه‌ای، امور مالی برای تنظیم اسناد مالیاتی، واحد آموزش برای آموزش‌های حین کار و غیره را درگیر کند.

بهبود فرایند کسب و کار همچنین معمولاً گروه‌های زیادی از افراد را شامل می‌شود، از جمله موارد زیر:

  • مدیران اجرایی که وظیفه‌شان همسوسازی فرایندها با اهداف کسب و کار است؛
  • متخصصان BPM برای کمک به توسعه فرایندها؛
  • مالکان فرایند کسب و کار؛
  • کارشناسانی که کار را انجام می‌دهند؛
  • متخصصان فناوری اطلاعات که مسئول پیاده‌سازی ابزارهای BPM هستند.

علاوه بر این، مرحله کشف و تجزیه و تحلیل گردش کارهای وضع موجود، طراحی و آزمایش مدل‌های جدید و بهینه‌سازی یک فرایند کسب و کار می‌تواند منجر به تولید هزاران صفحه سند شود. اگر BPM به درستی مدیریت نشود، فضای زیادی برای شکست وجود دارد.


 

بهترین روش‌های مدیریت فرآیند کسب و کار BPM

همانطور که BPM بالغ شده است، بهترین روش‌ها (به‌روش‌ها) برای کمک به بهبود و بهینه سازی فرایندهای پیچیده در مسیر خود ظاهر شده‌اند. موریس در مقاله خود عنوان کرد: فهرست کارهای پروژه با درک این موضوع آغاز می‌شود که BPM یک پروژه کسب و کاری است، نه یک پروژه فناوری اطلاعاتی (IT).

موریس نوشت: «در حالی که پیشرفت فناوری اطلاعات و توسعه و بهبود اپلیکیشن‌ها معمولا بخشی از پروژه‌های BPM در سازمان‌های متوسط به بزرگ هستند، تمرکز اصلی باید بر عملیات کسب و کار و مدیریت سازمانی باشد. این تمرکز تضمین می‌کند که بهبود مستقیم و قابل اندازه گیری کسب و کار می‌تواند به طور مستمر به شیوه‌ای کنترل شده با تکامل کسب و کار ارائه شود.»

ایجاد یک مرکز تعالی BPM بهترین روشی است که شرکت‌های متوسط و بزرگ ممکن است بخواهند در نظر بگیرند. سایر نکات موریس شامل موارد زیر است:

  • ایجاد تیم‌های بین رشته‌ای(شامل متخصصین حوزه، تحلیل‌گران کسب و کار، توسعه‌دهندگان و دیگر ذینفعان کلیدی)؛
  • استفاده از یک روش رسمی BPM
  • استفاده از شبیه سازی؛
  • افزودن شاخص‌های عملکرد با KPIهای مشخص به مدل‌های گردش کار

نمودار زیر چک لیستی از 16 به‌روش ارائه می‌دهد.

۱۶ به‌روش مدیریت فرآیند کسب و کار:

رتبه‌بندی سازمان با این ۱۶ روش به شما کمک می‌کند به صورت نقادانه وضع موجود رویکرد فرایندی خود را ارزیابی نموده و بسنجید که تیم مدیریت فرایند در چه نقاطی ضعف دارد و در نهایت راه موفقیت در BPM را کشف نمایید.

به‌روش‌های مدیریت فرایند کسب و کار

مزایای BPM (مدیریت فرایند کسب و کار) چیست؟

رویکرد ساختار یافته BPM برای مدیریت فرآیندهای کسب و کار دو دلیل اصلی دارد که شرکت‌ها آن را اتخاذ می‌کنند؛ اولا کیفیت خروجی کارها و دوما بهبود کارایی عملیاتی. پروژه BPM که به درستی اجرا شده می‌تواند ضایعات را حذف کند، خطاها را کاهش دهد، در زمان صرفه‌جویی کند، انطباق با استراتژی‌ها را بهبود بخشد، چابکی را افزایش دهد، از تحول دیجیتال پشتیبانی کند و در نهایت به ارائه محصولات و خدمات بهتر به مشتریان کمک کند.

آیزاک گولد، مدیر تحقیقاتی در Nucleus Research، می‌گوید: «BPM به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا با اتوماسیون کارهای خسته‌کننده، مانند مدیریت داده، جریان داده، فرایندهای ثبت داده‌ها (data entry) و تولید گزارش، گردش‌های کاری را ساده‌سازی کنند.»

BPM (آموزش BPM میتواند به شما کمک کند) به دلایل زیر می‌تواند یک ابزار مدیریت موثر باشد:

  • شفافیت در تمام فعالیت‌های سازمان

فرایندهای کسب‌وکار، همه داده‌ها، نتایج، آمار و سودآوری را آشکار می‌کند. شفافیت، باعث آگاهی بیشتر کارکنان می‌شود، زیرا به کارمندان احساس مسئولیت و دیدگاهی می‌دهد که از آن‌طریق می‌فهمند که اعمال‌شان بر شرکت چه تاثیری خواهد گذاشت. هم‌چنین، به مشتریان حس اطمینان و صداقت می‌دهد.

  • افزایش کنترل‌های اجرایی

با افزایش کنترل بر فعالیت‌های اجرایی سازمان، منابع به هیچ‌وجه به هدر نخواهند رفت و دانستن این‌ موضوع ممکن خواهد بود که کدام واحدهای سازمان، پول بیشتری هزینه می‌نمایند، هزینه‌ها برای چه مواردی صورت گرفته‌اند، بهترین سرمایه‌گذاری‌ها در کدام بخش‌ها در حال انجام هستند و به صورت کلی درک مناسبی از کسب‌وکار، ایجاد خواهد شد.

  • افزایش بهره‌وری

با بهینه‌سازی فرایندها، بهره‌وری سازمان افزایش می‌یابد. تهیه گزارشی که پیش‌ از بهبود فرایندها، یک ساعت به طول می‌انجامید، پس از بهبود فرایند سی دقیقه زمان نیز خواهد داشت. با توجه به اینکه همه کارکنان درگیر در یک موضوع کاری پس از بهبود فرایندها از وقایع و اطلاعات مرتبط آگاه خواهند بود، جلساتی که تا پیش از این، دو ساعت زمان نیاز داشت، پس از بهبود، با مدت زمان بسیار کمتر قابل جمع‌بندی خواهد بود و در همان مدت کارهای بیشتری قابل انجام خواهد بود.

  • کاهش هزینه 

با رویکرد BPM می‌توان با ابزارهای شخصی کم‌تر، کارهای بیشتری انجام داد، فرایندها را کنترل نمود و از هدر رفتن منابع جلوگیری کرد که منجر به کاهش قابل‌ملاحظه هزینه‌ها خواهد شد.

  • خودکارسازی فرایند و تهیه مدرک 

با خودکارسازی، دوباره‌کاری در اجرای فعالیت‌ها کاهش خواهد یافت و کارها به انجام دوباره نیاز نخواهند داشت و داده‌ها به‌ راحتی در دسترس قرار خواهند گرفت. با کسب اطلاعات، دانستن این‌که دقیقا کدام بخش سازمان به اهدافش نمی‌رسد، آسان می‌شود، نتایج، ارزیابی می‌شوند و بهبود و بهینه‌سازی به‌راحتی انجام می‌شود.

  • تمرکز BPM بر استانداردسازی فرایندها، خطر خطای انسانی را کاهش می‌دهد.
  • تجزیه و تحلیل‌های انجام شده به مدیران دید بیشتری نسبت به عملکرد فرایند می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند تا گلوگاه‌های فرایند را شناسایی کنند.
  • ابزارهای اتوماسیون فرایند کارایی را افزایش می‌دهند و به کارمندان اجازه می‌دهند روی کارهایی که نیاز به تخصص و مداخلات انسانی دارند تمرکز کنند.
  • همه موارد فوق به کارکنان زمان بیشتری برای شناسایی سایر نقاط بهبود و اتوماسیون فرایند برای بهبود مستمر فرایندهای کسب و کار می‌دهد.

همانطور که در نمودار زیر نشان داده شده است، اگر BPM به خوبی انجام شود، مزایای BPM عملاً در تمام جنبه‌های عملیات نفوذ می‌کند.

نقاط اثرگذاری مدیریت فرایند کسب و کار 

نقاط اثرگذاری مدیریت فرایند کسب و کار

چالش‌های مدیریت فرآیند کسب و کار (BPM) چیست؟

در هر پروژه کسب و کاری که مستلزم تغییر در وضع موجود است، چالش‌ها فراوان است. این امر به ویژه در مورد BPM صادق است، جایی که کار پیچیده بهبود فرایند، نقش‌ها، سیستم‌ها و روش‌های مختلف کار را در بر می‌گیرد.

همانطور که در مقاله‌ جورج لاتون، گزارشگر فناوری توضیح داده شده است؛ برای به حداکثر رساندن مزایای BPM، سازمان‌ها باید برای چالش‌هایی که ممکن است با آن‌ها مواجه شوند آماده شده و برنامه‌ای برای رسیدگی به آن‌ها داشته باشند. طبق گفته کارشناسانی که لاتون با آن‌ها مصاحبه کرد، موانع زیر رایج ترین دلایل شکست BPM هستند:

  1. عدم پذیرش و پشتیبانی اجرایی؛
  2. اهداف و مقاصد کسب و کاری نامشخص؛
  3. زیرساخت‌های ناکافی؛
  4. سردرگمی در انتخاب ابزار مناسب؛
  5. فرایندهای پنهانی که در برابر تغییر یا اختلال آسیب پذیرند؛
  6. شفافیت پایین و ضعف در رهگیری فرایند؛

 و قراردادها و مشوق‌های نامنعطف برای پیمانکاران و مشاوران کسب و کار

انواع مدیریت فرآیند کسب و کار و دسته بندی های BPM

از آن‌جایی که BPM بسیار گسترده است و معمولاً شامل استفاده از ابزارهای مختلف می‌شود، برخی از کارشناسانِ BPM در مورد این رشته بر اساس دسته‌بندی‌های زیر صحبت می‌کنند:

  1. سیستم محور: این نوع BPM بر فرایندهای مربوط به جریان‌های کاری در سیستم‌های کسب و کار که بدون دخالت زیاد انسان عمل می‌کنند و با اپلیکیشن‌های سازمانی ادغام و یکپارچه می‌شوند، تمرکز دارد. فرایندهای خودکار در مدیریت ارتباط با مشتریان و برنامه‌ریزی منابع سازمانی، دو نمونه از این دسته‌بندی هستند.
  2. انسان محور: BPM می‌تواند بر فرایندهایی که افراد مدیریت می‌کنند نیز تمرکز کند. این فرایندها همان پرونده‌هایی در اپلیکیشن‌های سازمانی هستند که دارای ویژگی‌های خاصی برای تعامل با انسان است؛ مانند رابط کاربری با طراحی خوب، ابزارهای هشدار و اعلان رویدادها جهت یادآوری.
  3. سند محور: این رویکرد بر اسنادی مانند فرایند قالب‌بندی (فرمت)، امضا و تایید قراردادها متمرکز است. اغلب، ابزارهای مدیریت فرایند کسب و کار در یک کار خاص سند محور، مانند امضای اسناد، تخصص دارند.

کاربردهای مدیریت فرآیند کسب و کار : نمونه های BPM

اپلیکیشن‌های کاربردی BPM موسوم به سیستم مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS) در بسیاری از بخش‌های یک سازمان استفاده می‌شود. نمونه‌هایی از نحوه استفاده از آن برای دستیابی به اهداف کسب و کاری شامل موارد زیر است:

  • منابع انسانی: سیستم مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS) می‌تواند بخش‌های منابع انسانی را با ساده‌سازی بررسی جدول‌های زمانی کارآمدتر کند. استخدام نیروی جدید، یکی دیگر از حوزه‌های منابع انسانی است که BPM می‌تواند بسیاری از مراحل فرایند را بهبود و سرعت بخشد. هنگامی که وظایف منابع انسانی مبتنی بر سند به صورت خودکار انجام می‌شود، استفاده از فرم‌های کاغذی در سراسر شرکت کاهش می‌یابد.
  • مالی: واحدهای مالی اسناد مختلفی را از فرایندهای سیستم محور و انسان محور دریافت می‌کنند. آن‌ها حجم زیادی از پیام‌ها و فرم‌های کاغذی در مورد فرایندهای مالی داخلی و خارجی شرکت دریافت می‌کنند. به عنوان مثال، یک سیستم مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS) بخش‌های مالی را قادر می‌سازد تا درخواست‌های پرداخت را سریعتر و کم خطاتر پردازش کنند. همین‌طور می‌تواند فرایندهای خرید را ساده کند.
  • فروش: تیم‌های فروش با ترکیبی از فرایندهای انسان‌محور و سیستم‌محور سر و کار دارند. سیستم مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS) می‌توانند مبادله قیمت‌ها و فاکتورهای فروش را هماهنگ کرده و در نهایت گردش کار چرخه فروش را کوتاه کنند.

انواع فرآیندهای کسب و کار (انواع مختلف فناوری‌های BPM)

نرم‌افزار یا سیستم مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS) برای اتوماسیون فرایندهای کسب و کار بهبود یافته طراحی شده است. گاهی اوقات به عنوان Business Process Management System و گاهی با عنوان Business Process Management Suite نامیده می‌شود. سیستم مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS) مجموعه‌ای از انواع فناوری می‌شود که شامل موارد زیر است:

  • ابزارهای فرایندکاوی برای کشف، نمایش و تجزیه و تحلیل وظایفی که فرایندهای کسب و کار را هدایت می‌کنند.
  • ابزارهای پشتیبانی کننده از استاندارد مدل سازی فرایند BPMN برای ترسیم نقشه و مدل‌های فرایند کسب و کار
  • موتورهای گردش کار برای اتوماسیون جریان کارهایی که فرایند کسب و کار را تکمیل می‌کند.
  • موتورهای قواعد کسب و کار (BREs) که کاربران نهایی را قادر می‌سازد تا قوانین کسب و کار را بدون نیاز به درخواست کمک از برنامه‌نویس تغییر دهند؛
  • ابزارهای شبیه‌سازی فرایند و تست برای مشاهده نحوه عملکرد فرایندها بدون نیاز به کدنویسی اولیه.

تعریف جدید ما از سیستم مدیریت فرایند کسب و کار توضیح می‌دهد که این نرم افزار چیست، چرا از آن استفاده می‌شود و ویژگی‌های استانداردی که می‌توانید انتظار داشته باشید. در اینجا مروری بر برخی از پیشرفت‌های جدید در حوزه BPMS خواهیم داشت:

IBPMS: عبارت BPMS هوشمند یا iBPMS توسط شرکت تحقیقاتی Gartner Inc معرفی شد. پردازش رویدادهای پیچیده، تحلیل به لحظه فرایندها، نظارت دقیق بر فعالیت‌های کسب و کار و سایر سیستم‌ها، اتوماسیون فرایندها را بیش از پیش مبتنی بر داده‌ و پویا کرده است. بعلاوه، این محصولات هوشمند دارای قابلیت‌های شبکه اجتماعی و تعاملی پیشرفته هستند.

فناوری کم کد: استفاده روزافزون سیستم‌های مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS) کم کد یا بدون کد موسوم به فناوری LCNC به این معنی است که کسب‌وکارها دیگر نیازی ندارند برای بهینه‌سازی فرایندهای کسب و کار خود صرفا به کدنویسان حرفه‌ای وابسته باشند. تحلیلگران کسب و کار و حتی کاربران معمولی نیز می‌توانند با توسعه دهندگان برای مدل‌سازی فرایندهای کسب و کار جدید همکاری کنند.

RPA در مقایسه با BPM: اتوماسیون فرایند رباتیک (RPA) و BPM که توسط برخی به عنوان رقیب یا در بهترین حالت دوست و رقیب شناخته می‌شوند، امروزه به عنوان پارتنرهای کاری در سازمان‌ها عمل می‌کنند.

ابزارهای نرم‌افزاری قابل برنامه‌ریزی به نام RPA یا ربات‌ها، کارهای دستی، تکراری و مبتنی بر قوانین را با تقلید از روشی که انسان‌ها روی اپلیکیشن‌های سازمانی انجام می‌دهند، خودکار می‌کنند. این نرم‌افزارهای کاربر پسند می‌توانند دسترسی به نرم‌افزار قدیمی را که فاقد رابط‌های کاربری مدرن یا API هستند، خودکار کنند. RPA برای اتوماسیون وظایف پراکنده به جای فرایندهای پیچیده مناسب‌تر است، اما این محدودیت با پیشرفت فناوری‌ها و تکامل نرم‌افزارها در حال کاهش است.

همانطور که در این مقاله توضیح داده شد، BPM یک رشته عملی و پژوهشی است، نه یک فناوری. هدف آن بهبود فرایندها با استفاده از مجموعه‌ای از اصول و تکنیک‌های برگرفته از متدولوژی‌هایی مانند شش سیگما، مدیریت کیفیت جامع (TQM) و مدیریت ناب (Lean Management) است. BPM ممکن است شامل اتوماسیون باشد یا نباشد و همانطور که طرفداران تاکید می‌کنند، به همان اندازه که یک رشته فنی است یک ذهنیت یا تفکر است: شرکت‌هایی که BPM را به کار می‌گیرند باید ارزش انتخاب رویکرد فرایندی برای تحقق اهداف سازمان و ارزش بهبود مستمر فرایند را به چشم ببینند. همانطور که اشاره شد، مجموعه فناوری‌های پر قدرت در حوزه مدیریت فرایند چون BPMS برای پاسخگویی بهتر به نیازهای کسب و کار در راستای بهبود مستمر و تحول چابک در مقیاس بزرگ توسعه یافته‌اند.

خط پایانی: محصولات RPA در بستر اتوماسیون فرایند بهتر به کار گرفته می‌شوند و سیستم‌های مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS) به مرور زمان RPA را به عنوان بخشی از جعبه ابزار خود ارائه کرده‌اند.

نمونه فناوری‌های مدرن در حوزه مدیریت فرایند

فناوری‌های پیشرو که در حوزه مدیریت فرایند در جهت بهبود فرایندها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

فناوری های مدرن در حوزه مدیریت فرایند

ابزارها و فروشندگان سیستم‌ مدیریت فرایند کسب و کار (BPMS)

تعداد ابزارهای BPM در بازار در حال گسترش است. در سال‌های اخیر، فروشندگان سنتی BPM پلتفرم‌های خود را برای بهره‌گیری از معماری‌های مدرن، توسعه LCNC ،RPA، کشف فرایند و هوش مصنوعی توسعه داده‌اند. علاوه بر این، بسیاری از فروشندگان بزرگ نرم‌افزارهای سازمانی، از طریق خرید یا توسعه محصول، قابلیت‌های BPMS را اضافه کرده‌اند، از جمله Microsoft، ServiceNow و SAP.

در زیر لیستی از فروشندگان BPMS در دنیا ارائه شده است که توسط موریس بر اساس تحقیقات و تجربه کاری BPM گردآوری شده است.

  • Appian
  • Aurea Savvion
  • Bizagi
  • IBM
  • iGrafx
  • Jira
  • Kissflow
  • Microsoft
  • Newgen
  • Nintex
  • Oracle
  • Pegasystems
  • Red Hat
  • SAP Signavio
  • Tibco
  • Trisotech
  • Ultimus

هزینه BPM در نقشه فرایند: به گفته کارشناسانی مانند موریس، دامنه هزینه‌های یک پروژه BPM بسیار گسترده و متفاوت است؛ بسته به محدوده پروژه، تعداد کاربران، حجم تراکنش‌ها در ساعت، و تعداد مکان‌هایی که به برنامه‌ها دسترسی خواهند داشت، متغیر خواهد بود. عوامل دیگر هنگامی است که مدیران ارشد پروژه تصمیم گرفتند که شرکت می‌خواهد از BPMS استفاده کند، باید بررسی کنند که کدام قابلیت BPMS مورد نیاز است و داشتن کدام ویژگی مزیت بوده و کدام ویژگی غیرضروری است.

علاوه بر قیمت‌گذاری فروشنده، هزینه‌های مرتبط با ذخیره‌سازی، پشتیبان‌گیری و تامین امنیت داده‌ها و هزینه‌های آموزش و استقرار فناوری نیز وجود دارد. قیمت مجموعه BPM از تحلیل تا پیاده‌سازی، آموزش و استقرار می‌تواند از ۵۰ هزار دلار در سال برای بهبود یک فرایند تا یک میلیون دلار در سال در یک شرکت بزرگ که از BPMS برای چند فرایند سرتاسری یا در چند محصول استفاده می‌کند متغیر باشد.

۶ روندی که سیر تکامل BPM را تکمیل می‌کنند.

سیر تکاملی مدیریت فرایند کسب و کار (BPM)

آینده مدیریت فرایند کسب و کار چیست؟

مدیریت فرایند کسب و کار (BPM) رویکردی ساختار یافته برای بهبود فرایندهای کسب و کار بوده که رشته جدیدی محسوب نمی‌شود، اما یک رشته در حال تکامل است. این رشته با توجه به ماهیت پویای کسب و کارها و نحوه انجام کار در قرن بیست و یکم در حال بهبود است. به کار بستن همه جانبه فناوری دیجیتال، نیاز کسب‌وکارها به فعالیت در یک بازار دیجیتال و تغییر به سمت کار از راه دور در طول همه‌گیری بیماری کرونا، کسب‌وکارها در هر اندازه‌ای را وادار کرده است تا فرایندهایشان را اندازه‌گیری و ارزیابی کنند.

BPM و فناوری‌هایی که از آن پشتیبانی می‌کنند برای پاسخگویی به این نیازهای جدید کسب و کارها توسعه یافته‌اند. طبق گزارش‌ها، BPM از رشته‌ای تحت سلطه مشاوران با حقوق بالا به یک حرکت بهبود مستمر که از کف سازمان‌ها هدایت می‌شود، در حال تغییر است. در زیر خلاصه‌ای از این روندها ارائه شده است:

  • ابزارهای توسعه‌دهنده کم کد باعث نفوذ بیشتر BPM می‌شوند و کاربران بیشتری را در سراسر سازمان قادر می‌سازند تا فرایندها را شناسایی، اجرا و اندازه‌گیری کرده و بتوانند راهکارهای جدیدی را برای بهبود فرایندها ارائه نمایند.
  • اتوماسیون هوشمند فرایند کسب و کار با ترکیب هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و RPA در گردش کار، کارایی فرایند را بهبود می‌بخشد.
  • گنجاندن موتور گردش کار در اپلیکیشن‌های سازمانی توسط فروشندگان بزرگ نرم‌افزار، دسترسی به اصول و رویکرد BPM را گسترش می‌دهد.
  • ابزارهای فرایندکاوی خودکار (Process Mining)، ساختن تصویر دقیقی از فعالیت‌هایی که یک فرایند را تشکیل می‌دهند و نحوه بهینه‌سازی آن‌ها را برای سازمان‌ها بسیار آسان‌تر کرده است. همانطور که بیشتر مراحل فرایند به صورت آنلاین انجام می‌شود، کارهای دستی که قبلا توسط انسان انجام می‌شد (و از طریق مصاحبه و مشاهده در مدیریت فرایند مستند می‌شد) نیز می‌تواند آسان‌تر نقشه برداری شده و بهبود یابد.
  • مدیریت فرایند سازگار با محیط یا توانایی مدل سازی فرایند به صورت تکراری و در لحظه، انعطاف‌پذیری در اتوماسیون فرایند را بسیار بهبود می‌بخشد.
  • استفاده از BPM برای بهبود و بهینه سازی فرایندهای عملیاتی که با کارمندان و مشتریان درگیر می‌شود، به یک مزیت رقابتی برای شرکت‌ها تبدیل خواهد شد.

نظر کارشناسان در مورد تعریف BPM

تعریف  BPM  براساس راهنمای BPM CBOK (نهاد مشترک دانش):

مدیریت فرایند کسب‌وکار یا BPM  یا مدل‌سازی فرایند کسب‌وکار، روشی نظام‌مند برای شناسایی، ترسیم (یا طراحی)، اجرا، اندازه‌گیری، نظارت و کنترل فرایندهای کسب‌وکار به‌طورخودکار یا غیرخودکار است تا به ثبات و نتایج همسو با اهداف استراتژیک سازمانی دست یابد. همچنین، کمک فناورانه و راه‌های دیگر برای افزودن ارزش، پیشرفت، نوآوری‌ و مدیریت مستمر فرایندها به بهبود عملکرد سازمانی و نتایج کسب‌وکار منجر خواهد شد(2009)


تعریف  BMP  براساس گفته‌های گارتنر:

مدیریت فرایند کسب‌وکار (BMP) مجموعه مقرراتی است که از روش‌های مختلف برای کشف، شکل دادن، تحلیل، اندازه‌گیری، بهبود و بهینه‌سازی فرایندهای کسب‌وکار استفاده می‌کند. فرایند کسب‌وکار، رفتار افراد، سیستم‌ها، اطلاعات و موارد مورد نیاز برای دست‌یابی به نتایج و اهداف مورد نظر کسب‌وکار را هماهنگ می‌کند تا از استراتژی کسب‌وکار پشتیبانی کند. فرایندها، می‌توانند سازمان‌یافته و تکرارپذیر یا سازمان‌نیافته و متغیر باشند. با وجود آن‌ که لازم نیست اما فناوری‌ها اغلب همراه با BMP استفاده می‌شوند. BMP، کلید هماهنگی سرمایه‌گذاری‌های IT/OT با استراتژی کسب‌وکار است.


تعبیری از «BPM چیست»، بنابر گفته‌های گرگوری وارواکیس :

فرایند مدیریت به‌معنی تعریف، تحلیل و بهبود مستمر فرایندها به‌منظور برآورده کردن نیازها و انتظارات مشتریان است.


تعریف مدیریت فرایند کسب‌وکار بر اساس گفته‌های جان جاستون  و جوهان نلیس :

BPM، تحقق اهداف سازمان از طریق بهبود مدیریت و کنترل فرایندهای مهم کسب‌وکار است.


در مطالعه‌ای که در سال 2011 توسط ترسا جونز و جان دیکسون انجام شد، گروه گارتنر معنای BPM را چنین توصیف کرد:

BPM، رویکردی مدیریتی است که سازمان‌ها را ملزم می‌کند، فرایند محور شوند و وابستگی‌شان را به ساختارهای عملکردی و قدیمی کاهش دهند.


با توجه به گفته‌های دی تورو و مک‌کیب تعریف «مدیریت فرایند کسب‌وکار» عبارتست از:

در مدیریت فرایند، «ساختار مدیریت فرایندمحور به گونه‌ای خواهد بود که در آن مدیر، تیم و مجریان فرایندها، همه در حال کار کردن و فکر کردن باشند و در عین حال، فرایندهای مطلوب خود را طراحی نمایند، نتایج‌شان را بررسی نموده و سیستم و فرایندهای مربوط را مجددا طراحی نمایند تا به نتایج بهتری دست‌یابند»


با توجه به گفته‌های شین‌شیک تعریف «مدیریت فرایند کسب و کار» عبارتست از:

توانایی درک و کنترل بخش‌های مختلف فرایندی پیچیده است.(شین شیک)


باتوجه به گفته‌های خوزه اوسوالد دی سوردی تعریف «مدیریت فرایند کسب و کار» عبارتست از:

یکی از اهداف اجرای مدیریت فرآیند، این است که از طریق بهبود سطح کیفیت فرایندهای کسب و کار، عملکرد سازمانی را به صورت مداوم بهبود بخشد.


باتوجه به گفته‌های رافائل اسکوکوگلیا تعریف «BPM» عبارتست از:

مدیریت فرایند معنایی فراتر از ترسیم نقشه فعالیت‌های سازمانی دارد. معنی مدیریت فرایند بسیار بیشتر از نام‌گذاری هر مرحله کار با نامی است که با آن شناسایی می‌شود، به‌طور خلاصه، هر سازمان یک سیستم است. یعنی عملکرد هر سازمان از مجموعه‌ای از فرایندها تشکیل شده است. مدیریت فرایند، شناسایی و رسم نقشه فرایندها، برنامه‌ریزی مناسب فعالیت‌ها، تخصیص صحیح مسئولیت‌ها و استفاده مناسب از منابع موجود را ممکن می‌سازد.


تعریف مدیریت فرایند کسب و کار باتوجه به گفته‌های ویلیام جی کتینگر و  وارون گروور عبارتست از:

مدیریت فرایند، برنامه‌ای است که شامل رسمی‌سازی یا نهادینه‌سازی برنامه‌ریزی، ساختاردهی و ارزیابی فرایندها به شکلی بنیادین (بازمهندسی) یا گام‌به‌گام (بهبود مستمر) می‌شود. شرکت‌هایی که در حال اجرای مدیریت فرایند هستند، باید از چندین شیوه برای جمع‌آوری اطلاعات و ارزیابی و بازطراحی فرایندهای خود استفاده کنند.

eBPM در شبکه های اجتماعی
تصویر معرفی بیزاجی