انواع فعالیت در استاندارد BPMN
فعالیتها اجزای حیاتی BPMN محسوب میشوند. تمامی فرآیندهای کسبوکار عمدتاً با انواع مختلف فعالیتهای BPMN شکل میگیرند. در مقاله حاضر، انواع مختلف فعالیتهای BPMN 2. 0 قابل استفاده در مدلسازی فرآیند کسب و کار با BPMN استفاده کنید، توضیح خواهیم داد.
یک فعالیت در BPMN چیست؟
مفهوم فعالیت در BPMN، صرفا “کار”ی است که یک شرکت یا سازمان در یک فرایند کسب وکار انجام میدهد. فعالیت میتواند به صورت غیرقابل تجزیه به اجزای کوچکتر (وظیفه) یا قابل تجزیه (زیرفرایند) باشد. اساساً سه نوع فعالیت در BPMN وجود دارد:
- وظایف
- زیر فرایندها
- فعالیت فراخوانی
در خصوص وظایف، ماهیت وظیفه را میتوان با بکارگیری “نوع وظیفه” بهتر مشخص نمود.
وظایف در BPMN
یک وظیفه در BPMN، یک فعالیت غیرقابل تجزیه در یک جریان فرایند است. زمانی یک وظیفه ایجاد میشود که نتوان فعالیت را به سطوح جزئیتری تقسیم نمود. عموماً فرد یا نرمافزاری وظیفه را انجام خواهد داد. انواعی از وظایف در BPMN2.0 شناسایی شده که میتوان از آنها برای نمایش انواع رفتار ممکن یک فعالیت استفاده نمود. در ادامه این انواع زیر ذکر شده است:
- سرویس
- ارسال
- دریافت
- کاربر
- کار دستی
- قانون کسبوکار
- اسکریپت
در ادامه، برخی از این وظایف BPMN را با ارائه مثالی از آنها، توضیح میدهیم.
وظیفه سرویس (Service Task)
یک وظیفه یا فعالیت سرویس وظیفهای است که کاربر با سرویسهای وب، نرم افزار اتوماسیون فرایند کسب و کار ، یاد دیگر انواع سرویسهای انجام وظایف به انجام میرساند. مثال زیر روند پاسخ به یک سوال را در یک انجمن نشان می دهد. یک سرویس Task برای نشان دادن انتشار پاسخ در یک شبکه اجتماعی، از طریق وب سرویسی که آنها ارائه کرده اند، استفاده میشود.
وظیفه ارسال (Send Task)
وظیفه ارسال نشان دهنده وظیفهای است که پیامی را به استخر دیگری ارسال می کند. پس از ارسال پیام، کار تکمیل می شود. مثال زیر فرایند تایید مقاله را نشان میدهد، یک وظیفه ارسال برای نشان دادن ایجاد و تحویل پیام رد از مدیر به نویسنده استفاده میشود.
وظیفه دریافت (Receive Task)
یک وظیفه دریافت، نشان میدهد که فرآیند باید منتظر رسیدن پیام باشد تا ادامه یابد. پس از دریافت پیام، کار تکمیل می شود. مثال زیر استفاده از وظیفه دریافت را در مدیریت سفارشات حمل و نقل نشان می دهد. وظیفه دریافت درخواست حمل و نقل تنها زمانی فعال می شود که پیام دریافت شود. در این مورد، منظور از پیام همان درخواست حمل ونقل محموله است.
وظیفه کاربر
وظیفه کاربر، نشاندهنده وظیفهای است که توسط یک فرد به همراه یک برنامه نرم افزاری یا سیستم انجام میشود و نماد آن به صورت زیر است. مثال زیر، فرایند رسیدگی به یک سفارش را نشان میدهد. وظیفه کاربر در اینجا به منظور نمایش کار تأیید سفارش استفاده میشود که توسط خریدار (یعنی مجری انسانی) از طریق تعامل با برنامه نرمافزاری (یا همان سیستم خرید) انجام میشود.
کار دستی
وظیفه دستی، وظیفهای است که بدون کمک موتور اجرای فرآیند کسبوکار یا هر برنامه کاربردی و صرفاً توسط فرد انجام میشود. مثال زیر فرایند بازرسی سبد خرید را نشان میدهد. وظایف مربوط به ارائه گزارش بازرسی، هر دو کار دستی هستند و بدون کمک موتور اجرای فرآیند یا سیستم های نرم افزاری انجام میشوند.
وظیفه مبتنی بر قواعد کسب و کار
وظیفه مبتنی بر قانون کسبوکار که به تازگی به BPMN 2. 0 اضافه شده، مکانیزمی را برای یک فرآیند فراهم میکند تا ورودی به موتور قواعد کسبوکار ارائه شده و سپس خروجی ارائه شده توسط موتور قوانین کسب و کار دریافت شود. مثال زیر، کاربرد وظیفه مبتنی بر قانون کسبوکار را در تحلیل نتیجه نظرسنجیها نشان میدهد. در این وظیفه، از موتور قوانین کسب و کار انتظار میرود بتواند به کار تحلیل دادههای جمعآوری شده از نظرسنجی و تولید نتیجه تحلیل کمک کند.
وظیفه مبتنی بر سند (Script Task)
یک وظیفه مبتنی بر سند یا Script Task توسط یک موتور فرآیند کسبوکار اجرا میشود. این وظیفه، سندی را تعریف میکند که برای موتور قابل تفسیر است. با شروع کار، موتور اسکریپت را اجرا می کند. با کامل شدن اسکریپت، وظیفه تکمیل خواهد شد. مثال زیر فرآیند تایید درخواست وام را نشان می دهد. وظیفه مبتنی بر سند (Script) برای بررسی وضعیت اعتبار متقاضی استفاده میشود که با اجرای یک اسکریپت از پیش طراحی شده انجام می شود.
زیرفرایندهای BPMN
زیرفرآیند در BPMNیک فعالیت ترکیبی است که مجموعهای از وظایف و فرآیندهای فرعی دیگر را نشان می دهد. به طور کلی، ما نمودارهای BPMN را برای ارتباط فرآیندها با یکدیگر ایجاد میکنیم. برای تسهیل ارتباطات مؤثر، لازم است نمودار فرآیند کسب و کار خیلی پیچیده نباشد. با استفاده از زیرفرایندها میتوان یک فرآیند پیچیده را به چندین سطح تقسیم نمود، که امکان می دهد بر یک حوزه خاص در یک نمودار فرآیند واحد تمرکز کنید.
در BPMN ، پنج نوع نشانگر برای زیرفرایندها تعیین شده که در ادامه به بررسی هر یک از آنها خواهیم پرداخت. این پنج نوع نشانگر عبارتند از نشانگر حلقه، نشانگر چندنمونهای، نشانگر جبران، نشانگر تککاره یا موردی، نشانگر جبران و موردی.
زیرفرایند حلقه
یک زیرفرایند با نشانگر حلقه، نشان میدهد که فرآیند فرعی در طی جریان توالی، تکرار میشود.
چند نمونه ای (چند وضعیتی)
یک زیرفرایند با نشانگر حلقه، نشان میدهد که فرآیند فرعی در طی جریان توالی، تکرار میشود.
زیرفرایند جبران
زیرفرایندی با نشانگر جبران، یا همان زیر فرایند جبرانی، نشاندهنده مجموعه وظایفی است که بخشی از رویه جبران را شکل میدهد.
زیرفرایند فعالیت تک کاره (موردی)
زیرفرایندی با نشانگر جبران، یا همان زیر فرایند جبرانی، نشاندهنده مجموعه وظایفی است که بخشی از رویه جبران را شکل میدهد.
فعالیت های فراخوانی BPMN
یک فعالیت فراخوانی BPMN اشاره به فعالیتی دارد که در فرایندی تعریف شده که خارج از تعریف فرایند جاری است. این فعالیت به شما امکان ایجاد یک فرایند با قابلیت استفاده مجدد میدهد که میتوان آنرا در چندین تعریف فرایند دیگر مجدداً استفاده کرد. شکل زیر نشاندهنده مثالی از فعالیت فراخوانی BPMN است. این مثال شامل یک فعالیت فراخوانی “ثبت” است که به وظیفه “ثبت” تعریف شده در یک فرایند عمومی ارجاع میدهد.
در مقالهای که از نظر گذشت، سعی شد که انواع فعالیتهای تعریف شده در استاندارد BPMN را به عنوان یکی از اصلیترین اجزای نمودارهای فرایند، همراه با مثالهایی توضیح دهیم. در جایی از مقاله که نام فعالیتها و وظایف به صورت انگلیسی آورده شده است، هدف آشنایی خواننده محترم با واژههای انگلیسی معادل نامهای مربوطه است که آشنایی با آنها میتواند در زمینه کاربرد این موجودیتهای فرایندی، کمککننده باشد.
