امیر مشایخیبرای ایجاد درک مشترک پیرامون موضوع اهمیت و جایگاه ابزارهای مدیریت فرایندهای کسبوکار (BPMS) لازم است در ابتدا درک مشترکی از ادبیات آن ایجاد شود؛ لذا یادداشت این هفته به تعریف کسبوکار، فرایند کسبوکار، مدیریت فرایند کسبوکار، و نهایتاً سیستم‌های مدیریت فرانید کسبوکار اختصاص داده شده است.
تعریف کسبوکار (Business)
ماهیت کسبوکار به معنی تعامل افراد با یکدیگر به منظور انجام مجموعه‌ای از فعالیت‌ها برای ایجاد ارزش جهت مشتریان سازمان و بازگشت سرمایه به ذی‌نفعان کسبوکار می‌باشد.
تعریف فرایند کسبوکار (Business Process)
در این قسمت به تعدادی از تعاریف موجود درباره‌ی فرایند کسبوکار یا فرایند سازمانی اشاره می‌گردد.
فرایند کسبوکار، مجموعه‌ای کامل و هماهنگ از وظایف (Task) به هم پیوسته‌ای است که باید به منظور ایجاد ارزش (Value) برای مشتریان یا برآوردن دیگر اهداف استراتژیک سازمان اجرا شوند.
یک سری فعالیت‌های مرتبط به هم که برای رسیدن به هدف خاص انجام می‌شوند. فرایند را می‌توان یک زنجیره‌ی ارزش (Value Chain) دانست که هر مرحله ارزشی به مرحله‌ی قبل می‌افزاید. بر اساس تعریف فوق فرایندها در مرزهای وظیفه‌ای محدود نمی‌شوند و عموماً از واحدهای مختلف عبور می‌کنند.
فرایند، مجموعه‌ای از کارکردهای کسبوکار (Business Function) است که به صورت متوالی به هم متصل شده و توسط قوانین مختلف کاری (Business Rules) محدود شده‌اند، تا بتوانند اهداف خاصی را در زمان معین انجام دهند. در این تعریف، عملیات (کارکرد) کسبوکار توسط اهداف مشخص می‌شوند، به این صورت که فعالیت یا عملیاتی که در جهت پیشبرد اهداف سازمان باشد، یک کارکرد کسبوکار نام دارد. قوانین کسبوکار نیز تعیین‌کننده آن هستند که کدام عملیات بعد از کدام رویداد، به چه ترتیبی و با کدام منابع انجام شود.
فرایند مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است که نیازهای مشتری داخلی و خارجی را برآورده می‌کند.
به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها که یک یا چند ورودی (Input) را گرفته و آن را تبدیل به یک خروجی (Output) ارزشمند برای مشتری می‌کنند، فرایند کسبوکار گفته می‌شود.
شرکت‌های امروزی و مدیران آن‌ها، تحت تاثیر اندیشه آدام اسمیت مبنی بر تقسیم کار به ساده‌ترین وظایف و واگذاری هر یک از این وظایف به متخصصین در این فرایند وظایف فردی را مدنظر قرار می‌دهند. وظایف فردی در فرایندها مهم است لیکن اگر کل فرایند عمل نکند، هیچ‌کدام از این وظایف برای مشتری ذره‌ای اهمیت ندارد.
داونپورت فرایند را به عنوان مجموعه‌ای از فعالیت‌های سازماندهی‌شده و حساب‌شده می‌داند که به منظور تولید محصولی خاص برای مشتری یا بازاری خاص طراحی شده است، تعریف می‌نماید.
طبق تعریف دیگر یک فرایند کسبوکار در سازمان به صورت مجموعه‌ای از عملیات متصل به هم تعریف می‌شود که دارای ابتدا و انتهای مشخص است، هدف معینی دارد و برای سازمان یک ارزش افزوده ایجاد می‌کند. تعریف رسمی فرایند همین است؛ ولی در واقع هر کاری که افراد سازمان در جهت حمایت از عملکرد روزانه یا بلندمدت یک سازمان انجام می‌دهند، یک فرایند به حساب می‌آید.
تعریف مدیریت فرایند کسبوکار
(Business Process Management)
-
تعریف نظریه‌پردازان این حوزه، هیل و سینور
«مدیریت فرایند کسبوکار، طراحی، اجرا، و بهبود فعالیت‌های بین وظیفه‌ای است که اشخاص، سیستم‌های اطلاعاتی، شرکای تجاری را به هم پیوند می‌دهد.»
این سازه به عنوان یک رویکرد ساختاریافته و سیستماتیک شامل روش‌ها، تکنیک‌ها، و ابزارهایی برای طراحی، مستندسازی، تجزیه و تحلیل، بهبود، کنترل، و مدیریت فرایندهای عملیاتی کسبوکار به منظور کمک به بهبود کیفیت محصولات و خدمات تعریف می‌شود.
-
تعریف اداره‌ی تحلیل‌های اقتصادی ایالات متحده
این اداره (U.S. Bureau of Economic Analysis-BEA) مدیریت فرایند کسبوکار را راهبردی برای مدیریت و بهبود عملکرد یک کسبوکار از طریق بهینه‌سازی مستمر فرایندهای کسبوکار، در یک چرخه بسته از مدل‌سازی، اجرا و اندازه‌گیری تعریف می‌کند.
-
تعریف شرکت مشاوره‌ای سلنت
یک راه کامل «مدیریت فرایندهای کسبوکار» راه حلی است که امکان طراحی، یکپارچه‌سازی، اجرا، پایش و بهینه‌سازی گردش کارها را بین اشخاص و برنامه‌های کاربردی فراهم می‌کند.
-
تعریف انجمن متخصصین BPM
انجمن متخصصین مدیریت فرایند کسبوکار تعریف کاملی را ارائه نموده و تمام جنبه‌های لازم را در آن در نظر گرفته است. این تعریف به صورت ذیل است:
«مدیریت فرایندهای کسبوکار یک روش سازمان‌یافته و نظام‌مند به منظور تعریف، طراحی، ایجاد، مستندسازی، اندازه‌گیری، پایش و کنترل کلیه‌ی فرایند کسبوکار مکانیزه و غیرمکانیزه، به منظور دستیابی به نتایج هدف‌گذاری‌شده همسو با اهداف استراتژیک سازمان می‌باشد. مدیریت فرایندهای کسبوکار شامل تعریف خودخواسته و هماهنگ و بر پایه‌ی فناوری فرایندهای e2e(end to end)، بهبود، نوآوری و مدیریت فرایندهای e2e، به منظور دستیابی به نتایج کسبوکار، ایجاد ارزش برای مشتریان سازمان و دستیابی به اهداف سازمان با چابکی بالاتر است. مدیریت فرایندهای کسبوکار، سازمان را قادر می‌سازد که فرایندها را با استراتژی کسبوکار همسو ساخته که این امر نیز زمینه‌ی افزایش بهره‌وری و اثربخشی از طریق بهبود فعالیت‌های سازمان و یا واحدهای سازمانی را، در ارتباطات درون‌سازمانی و برون‌سازمانی فراهم می‌آورد.»
-
تعریف شرکت BP Trends
در واژه‌نامه‌ی شرکت BP Trends، مدیریت فرایند کسبوکار عبارت است از همسوسازی فرایندها با اهداف استراتژیک سازمان، طراحی و پیاده‌سازی معماری فرایندها، ایجاد سیستم‌های اندازه‌گیری و آموزش مدیران برای مدیریت اثربخش فرایندها، تعریف شده است.
-
تعریف سیستم مدیریت فرایند کسبوکار (BPMS)
- سیستم مدیریت فرایند کسبوکار باعث تحولات عمده‌ای در متدولوژی‌های توسعه و استقرار فرایندها شده‌است. این سیستم‌ها از آن لحاظ که روی فرایندها متمرکز هستند و بر عملیات چندمنظوره تمرکز دارند، دارای حائز اهمیت بسیاری می‌باشند.
- بنابه‌نظر فرانکل، سیستم مدیریت فرایند کسبوکار برنامه‌ی کاربردی وسیعی را برای افزودن کارایی تکنولوژی‌های فرایند پیدا خواهد کرد. سیستم مدیریت فرایند کسبوکار برنامه کاربردی نرم‌افزاریست که فرایندها را مدیریت و اختلاف بین کد نرم‌افزار و شماهای فرایند را تشخیص می‌دهد.
- سیستم مدیریت فرایند کسبوکار مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای کاربردی می‌باشد، که مدل‌سازی، اجرا، نظارت فنی و عملیاتی، و ارائه و نمایش فرایندهای کسبوکار و قوانین را بر اساس یکپارچه‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی موجود و جدید، و از طریق سرویس‌های هماهنگ و یکپارچه‌شده فراهم می‌سازد.
منابع و ماخذ
- ۱) انجمن متخصصین مدیریت فرایندهای کسبوکار، مترجمین: فتح‌اله، م.، ناجدی، ب.، (۱۳۹۱)، پیکره‌ی عمومی دانش مدیریت فرایند فرایندهای کسبوکار، شرکت چاپ و نشر بازرگانی
- ۲) دباغ‌کاشانی، ز.، (۱۳۹۰)، پایان نامه دوره‌ی کارشناسی‌ارشد شناسایی عوامل حیاتی موفقیت در چارچوب پیاده‌سازی مدیریت فرایندهای کسبوکار در سازمان‌های ایرانی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا (س)
- ۳) کردرستمی، ل.، (۱۳۸۸)، پایان نامه دوره‌ی کارشناسی‌ارشد عوامل عدم موفقیت مهندسی مجدد فرایندها از دیدگاه مدیریت منابع انسانی-مطالعه‌ی موردی: شرکت کیسون، دانشگاه صنعتی شریف
- ۴) وحیدی، س.، (۱۳۸۹)، پایان نامه دوره‌ی کارشناسی‌ارشد ارائه‌ی مدل یکپارچه برای مدیریت فرایند کسبوکار با رویکرد معماری سرویس‌گرا، دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر
- ۵) BEA whitepaper, 2006 ,Extending the business value of SOA through Business Process Management, [Online] Available at: http://www.bea.com/
- ۶) BP Trends, (2007), An Introduction to BPM Suites, [Online] Available at: http://www.bptrends.com/
- ۷) Celent communications, (2004), Business process management vendor evaluation, [Online] Available at: http://www.celent.com/
- ۸) Davenport, T.H., (1993), Process Innovation: Reengineering Work through information technology, Harvard Business School Press, Boston, MA
- ۹) Hammer, M., and Champy, J., (1994), “Redesign of the business”, Barcelona, Spain, parramon
- ۱۰) Harmon, P., (2003), Business Process Change-A manager’s guide to improving-Redesign and Automating processes, San Francisco: Morgan Kaufmann Publishers
- ۱۱) Harison, D.B. and Pratt, (1993), M.D. “A methodology for reengineering business”, Planning review, pp. 6-11, March –April 1993
- ۱۲) Hill, J.B.; Sinur, J., (2009), Magic quadrant for business process management suits, Gartner, [Online] Available at: http://www.5acts.com.br/br/download/pdf/gartnerMQ_BPMS_2006.pdf
- ۱۳) Ravseteyn, P., Batenburg, de Waal, (2008), In search of competencies needed in BPM projects, communication of the IIM, Vol. 8, Issue 2
- ۱۴) Strnadl, C.F., (2006), Aligning business and IT: the process-driven architecture model, Information Systems Management, Vol. 23, No. 4, pp. 67-77
اضافه کردن نظر