انواع فرایند + طبقه‌بندی مدل‌های فرآیندی

فرایند در کسب و کار از نگاه دیون پورت، مجموعه‌ای از فعالیت‌هایی هستند که با یکدیگر ارتباط منطقی دارند و برای دستیابی به یک دستاورد مشخص در کسب و کار، انجام می‌شوند، تعریف می‌شود. مجموعه‌ای از فرایندها در کنار یکدیگر، یک سیستم کسب و کار را می‌سازند. فرایندها از دیدیگاه‌های مختلف طبقه‌بندی می‌شوند.

انواع فرایند از دیدگاه ISO 9001

فرایندهای مدیریت سازمان: این فرآیندها شامل مواردی نظیر طرح‌ریزی استراتژیک، تعیین خط مشی‌ها، تعیین اهداف، اطمینان از وجود ارتباطات داخلی، اطمینان از در دسترس بودن منابع، بازنگری مدیریت و … می‌باشند. مانند فرایند تدوین، تایید و تصویب برنامه جامع سازمان.

فرایندهای مدیریت منابع: این فرآیندها شامل مواردی که برای تامین منابع مورد نیاز برای تحقق اهداف و نتایج سازمان ضروری می‌باشند به عنوان مثال می‌توان از تعیین ماشین آلات، نیروی انسانی و سایر منابع مورد نیاز، تامین زیرساخت و نگهداری از زیرساخت را … نام برد. مانند فرایند تهیه و تنظیم بودجه.

فرایندهای تحقق محصول یا خدمات: این فرآیندها شامل تمامی مواردی است که برای دستیابی سازمان به خروجی محصول طرح‌ریزی شده است به عنوان مثال می‌توان از طراحی محصول، تولید محصول و … نام برد. مانند فرایند طرح‌ریزی پروژه توسعه و تکوین محصول جدید.

فرایندهای اندازه‌گیری، تحلیل و بهبود: این فرآیندها شامل مواردی نظیر اندازه‌گیری، جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل داده‌ها، اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه منجر به بهبود اثربخشی و کارایی می‌شوند. مانند فرایند ارزیابی اجرای برنامه عملیاتی( برای این قسمت پیشنهاد می‌شود تا مقاله‌های تحلیل کسب و کار و بهبود فرآیند BPI را مطالعه کنید.)

بیشتر بخوانید: 6 سیگما چیست

طبقه‌بندی انواع فرایند از دیدگاه دیوید هویل

فرایندهای ایجاد کننده تقاضا: مانند فرایند عرضه فروش گندم مازاد مصرف در بورس کالا

فرایندهای برآورده‌سازی تقاضا: مانند فرایند انعقاد قرارداد فروش کالای صادراتی

فرایندهای مدیریت منابع: مانند فرایند صدور و ثبت پلاک اموال

فرایند تدوین گزارش ارزیابی استراتژیک سازمان

بیشتر بخوانید: نرم افزار شرکت بازرگانی

 طبقه‌بندی انواع فرآیند از دیدگاهIATF 

فرایندهای مشتری محور COP: که تقاضا را ایجاد و یا برآورده سازی می‌نمایند. مانند فرایند گشایش اعتبار اسنادی

فرایندهای پشتیبانی SOP: که منابع مورد نیاز را تهیه می‌نمایند. مانند فرایند مدیریت تغییر شرایط یا ابطال خرید

فرایندهای مدیریتی MOP: که اهداف، استراتژی ها و … را مشخص می‌نماید. مانند فرایند پایش بازار جهانی کالاهای اساسی

انواع فرایند از دیدگاه پورتر

فرایندهای مدیریتی: آن دسته از فرآيندها كه به منظور هرچه بهتر شكل گرفتن دو دسته ديگر فرآيندی محقق می‌شوند. ارزش آفرينی اين دسته فرآيندها به صورت مستقيم نبوده و بلكه به صورت غيرمستقيم بر كيفيت دسته‌هاي ديگر موثر است

فرایندهای اصلی: آن دسته از فرآيندها كه به صورت مستقيم ارزش آفرينی می‌نمايند و مبين فلسفه وجودی سازمان می‌باشد. اين نوع فرآيندها معمولاً با مشتری سازمان در ارتباط بوده و به صورت End to End می‌باشد.

فرایندهای پشتیبانی: فرآيندهايی كه به منظور حمايت و پشتيبانی از فرآيندهای ماموريتی در سازمان جاری و ساری هستند و بدون آن‌ها فرآيندهای ماموريتی امكان فعاليت ندارند. مطالعه بیشتر در مورد زنجیره ارزش پورتر

طبقه‌بندی انواع فرایند از دیدگاه APQC

یکی از بهترین الگوها و چارچوب‌های دسته‌بندی انواع فرایندها در سازمان، مدل طبقه‌بندی فرایندی ارائه شده توسط مرکز بهره‌وری و کیفیت آمریکا است.

فرایندهای مدیریتی

فرایندهای اصلی

فرایندهای پشتیبانی

بیشتر بخوانید: چارچوب apqc